Waarom werkt de ILT hieraan?

In Nederland worden steeds meer goederen over de weg vervoerd. In 2017 ging het om ongeveer 666 miljoen ton aan goederen en die hoeveelheid stijgt nog steeds. De ILT houdt toezicht op de naleving van de diverse regels om schade te voorkomen. In de IBRA (2018) wordt het risico op schade op 773 miljoen euro geschat. De ILT let op schade aan de infrastructuur door overbelading, op ongevallen door het overtreden van rij en-rusttijden, en op oneerlijke concurrentie door overtreding van de arbeidswetgeving en sociale zekerheidswetgeving.

Wat wil de ILT bereiken?

Met dit programma wil de ILT de fysieke en economische schade als gevolg van oneerlijke concurrentie en onveiligheid binnen het goederenvervoer over de weg verminderen. Het gaat om:

  • Minder schade aan infrastructuur, door minder overbelading in het goederenvervoer.
  • Minder fysieke en economische schade als gevolg van (over)vermoeidheid van chauffeurs door gebrek aan rust.
  • Aanpak van een onevenwichtige markt.
  • Minder illegale cabotage (vervoer van goederen over de weg in het binnenland voor rekening van buitenlandse vervoerders).
  • Minder schijnconstructies.
  • Minder parkeeroverlast in combinatie met weekendrust.

De ILT doet dit langs 3 lijnen:

  • Het betrekken en beïnvloeden van de omgeving. Bijvoorbeeld door de samenwerking te zoeken met kennis- en opleidingsinstituten.
  • Het verbeteren van de informatiepositie. Bijvoorbeeld door te kijken naar de mogelijkheden van data-koppeling in relatie tot het ontdekken van tachograafmanipulatie.
  • Het verbeteren en efficiënter inrichten en effectiever maken van lopende activiteiten. Bijvoorbeeld door een gerichte keten- en risicoanalyse uit te voeren en op basis daarvan indicatoren te ontwikkelen voor het sturen van toezicht om op die manier met minder inzet meer effect te bereiken.

“Overtreders worden steeds slimmer”

Slimme manipulatie van vrachtwagenritten

Interview met een inspecteur tachograaffraude

Wat is er in 2019 gebeurd?

‘We onderzoeken de manipulatie van tachografen via computerprogramma’s. Een tachograaf is een apparaat in vrachtwagens dat de snelheid vastlegt. Dit apparaat geeft ons als inspectie informatie over de rij- en rusttijden van chauffeurs. Houden ze zich aan de regels? Het onderzoek richt zich specifiek op de manipulatie van software. We zoeken naar een manier om die manipulatie langs de kant van de weg op te sporen. Dat kunnen we nu nog niet.’

Wat doet de ILT?

‘We hebben een hbo-student forensisch ICT ingeschakeld die hierop afstudeert. We begeleiden haar onderzoek. Ze haalt zoveel mogelijk informatie bij elkaar. Het onderzoek is nog niet afgerond, maar nu al zien we dat dit niet zo eenvoudig is als het klinkt. Vroeger was de fraude vrij makkelijk op te sporen. Dan zag je bijvoorbeeld een apparaatje op de versnellingsbak zitten. Maar de methodes worden steeds geavanceerder. Tegenwoordig zit de manipulatie in de software. En dat is enorm lastig op te sporen. Overtreders worden steeds slimmer. Als inspectie lopen we vaak achter de feiten aan.’

Waarom is dit belangrijk?

‘Uiteindelijk gaat het om de veiligheid op de weg en de gezondheid van de chauffeurs. De kans dat chauffeurs die te lang op de weg zitten ongelukken veroorzaken is groter. De wetgeving is opgesteld vanuit het oogmerk van marktordening. Dus door het tegengaan van manipulatie zorgen we tevens voor bestrijding van oneerlijke concurrentie. Als we als inspectie niets doen, kunnen chauffeurs veel langer rijden dan is toegestaan. Als we softwarefraude kunnen opsporen, wordt de pakkans groter en wordt het veiliger op de weg.’

En in 2020?

‘In 2020 gaan we het anders doen. We denken er bijvoorbeeld aan om het lastiger te maken de apparatuur die de rijtijden manipuleert via internet te kunnen aanschaffen. De pakkans is nu klein. We hebben weinig inspecteurs op de weg als je kijkt naar de hoeveelheid vrachtwagens die op de Nederlandse wegen rijdt. Door de inspectie anders te doen, krijg je met minder inzet meer effect.’

Wat leer jij hiervan?

‘Toezicht en opsporing kunnen niet zonder elkaar, ze versterken elkaar juist. Stel dat je een vrachtwagen op het spoor komt waarbij de tachograaf is gemanipuleerd. In een bestuurlijk traject kun je die vrachtwagen of tachograaf niet in beslag nemen. In een opsporingstraject kan dat wel. Door toezicht en opsporing te koppelen, kun je meer stappen zetten. Dat geldt ook voor informatie-uitwisseling over en weer.’

Wat is er in 2019 gebeurd?

Overbelading

In 2019 start de ILT een pilot over datadeling en data-analyse van weegbruggen. De ILT vraagt aan 24 ondernemingen om hun weegbrugdata te delen. Doel: inzicht krijgen in het naleefgedrag van beladingsnormen (totale toegestane massa) en de keten van transporteurs, beladers en opdrachtgevers.  
Verder constateert de ILT overbelading in de mestsector. De ILT en de brancheorganisatie werken samen om overbelading tegen te gaan. Op basis van datavergelijking van beide brancheorganisaties en de ILT zijn 5 ondernemingen geselecteerd voor een bedrijfsbezoek. 

Tachograaffraude

In 2019 zet de ILT zowel op nationaal als Europees niveau stappen om tachograaffraude aan te pakken. In een signaalrapportage aan de Tweede Kamer wijst de ILT op de risico’s van moeilijk te detecteren en aan te pakken fraude met tachografen. De opsporingsdienst van de ILT voert samen met Belgische collega’s, Eurojust en Europol een strafrechtelijk onderzoek uit naar vermoedelijke Nederlandse helpers van een internationale criminele organisatie. 

Deskhandhaving

Vooruitlopend op het slimmer inspecteren via deskhandhaving voert de ILT in 2019 diverse onderzoeken en testen uit met geüploade tachograafdata van aangeschreven bedrijven. Zo wil de ILT uiteindelijk meer datagestuurd gedrag beïnvloeden. Concreet gaat het om het niet naleven van rij- en rusttijden. De ILT verzorgt een serie presentaties over dit project bij een ledenbijeenkomst van Transport en Logistiek Nederland (TLN). 

Knooppunt Venlo

De politie, de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) en de ILT besluiten in 2019 om samen op te trekken bij het knooppunt Venlo. Dat wil zeggen dat de betrokken partijen informatie in een vroeg stadium delen. Zo verbeteren zij de informatiepositie van alle diensten. Het gaat om informatie over vervoerders en nationaliteiten die Venlo aandoen. In een aantal gevallen treden de partijen handhavend op. De resultaten van deze inspecties analyseren zij gezamenlijk. Vervolgens gebruiken zij deze resultaten voor vervolgacties gericht op 1 specifiek bedrijf, waarvoor een aantal vervoerders werkt. De gekozen methodiek biedt perspectief voor een risicogerichte ketenaanpak.