Hoofdstuk 2. Signaalrapportages: nieuwe risico's

Fraude met tachografen staat handhaving rij- en rusttijden in de weg

In deze signaalrapportage wijst de ILT op de risico’s van moeilijk te detecteren en aan te pakken fraude met tachografen. Dit maakt de handhaving van de rij- en rusttijden lastig. Het heeft ook negatieve gevolgen voor de verkeersveiligheid en het gelijke speelveld in de sector. 

Waarom is dit lastig?

• Nieuwe vormen van tachograaffraude zijn tijdens weginspecties niet of nauwelijks te ontdekken.
• Installateurs die een gemanipuleerde tachograaf inbouwen en de leveranciers van de tachograaf zijn moeilijk aan te pakken.
• De straffen voor fraude met tachografen staan niet in verhouding tot de winst die criminelen met de manipulaties behalen.

Effect signaalrapportage

Zowel op nationaal als Europees niveau worden stappen gezet om tachograaffraude effectiever aan te pakken. Zo is de maximumboete bij transportinspecties verhoogd van € 4.400 naar ruim € 10.000. Een andere belangrijke stap is de Regeling tachografen die per 15 juni 2019 van kracht wordt. Deze regeling maakt het mogelijk de bevoegdheidspas van monteurs in te trekken of te schorsen wanneer er een overtreding geconstateerd wordt. Met het oog op effectievere handhaving investeert de ILT continu in training en uitrusting van inspecteurs.

Fraude met certificering duurzame biodiesel

In deze signaalrapportage wijst de ILT op fraude met de certificering van duurzame biodiesel. Door biodiesel ten onrechte te voorzien van het certificaat 'Proof of Sustainability' wordt een grote hoeveelheid biodiesel als duurzaam aangemerkt, terwijl de brandstof niet voldoet aan de wettelijke eisen. Uit het onderzoek komt naar voren dat het geldende certificeringssysteem fraudegevoelig is. Dergelijke fraude ondermijnt het vertrouwen van bedrijven en consumenten in (het gebruik van) duurzame brandstoffen. 

Effect signaalrapportage

Naar aanleiding van de signaalrapportage werkt de ILT samen met verschillende instanties aan een ketenanalyse naar kwetsbaarheden en verbeteringen van het systeem. Publicatie van deze ketenanalyse is begin 2020 voorzien. De staatssecretaris van IenW is daarnaast met de Europese Commissie in gesprek om mogelijke handelingsperspectieven te identificeren. Nederland blijft nauw samenwerken met andere lidstaten om in aanloop naar de implementatie van de RED2 (EU Renewable Energy – Recast to 2030) de mogelijkheden voor verbeteringen door te voeren.

Toenemend risico op botsing tussen recreatieve drones en bemande luchtvaart

In deze signaalrapportage wijst de ILT op het toenemend risico op een botsing tussen recreatief gebruikte drones en bemande luchtvaart. In 2018 komen 7 meldingen binnen van bijna-botsingen tussen drones en bemande vliegtuigen. Drones, gebruikt voor recreatieve doeleinden, vliegen steeds hoger. Tot ver boven de toegestane grens van 120 meter. Het aantal meldingen van drones bij landingsbanen, van onder andere Schiphol, groeit.

Effect signaalrapportage

De signaalrapportage leidt tot herhaalde communicatie over wat is toegestaan met een drone. Het digitaliseren van de dronekaart (dronezones) is in de maak. Daarnaast zijn partijen die betrokken zijn bij de veiligheid op en rond luchthavens bezig met de aanpak van mogelijke verstoringen door drones.

Analyse risico’s in de keten van bodemas

In deze signaalrapportage wijst de ILT op risico’s in de keten van bodemas voor gezondheid en milieu. Daarbij baseert de ILT zich op signalen van de omgevingsdiensten over problemen met de import, productie, kwaliteitsverbetering, opslag, toepassing en monitoring van bodemas. Conclusie: de risico’s zijn mogelijk het gevolg van de negatieve prikkels die onherroepelijk ontstaan, omdat toepassingen van bodemas (een standaard restproduct van afvalverbranding) kostbaar zijn.

Effect signaalrapportage

Mede naar aanleiding van de signaalrapportage onderzoekt het ministerie de mogelijkheden voor een gezamenlijke aanpak voor een veilig en duurzaam gebruik van AVI-bodemassen. Naar verwachting er is begin 2020 duidelijkheid over de wijze waarop de huidige praktijk van afvalverbranding waarbij bodemas ontstaat, verbeterd kan worden.

Ruimte voor doorontwikkeling vergunningverlening-, toezicht- en handhavingsstelsel

In deze signaalrapportage levert de ILT een bijdrage aan de doorontwikkeling van het VTH-stelsel. VTH staat voor: vergunningverlening-, toezicht- en handhavingsstelsel. De inspectie zet daarbij de uitgangspunten van de wet af tegen de praktijk. Conclusies:

• Binnen het huidige VTH-stelsel is de onafhankelijkheid van vergunningverlening en handhaving door omgevingsdiensten nog onvoldoende geborgd.
• De informatieverstrekking en gegevensuitwisseling en daarmee de transparantie kunnen beter.
• Het stelsel is op het punt van samenwerking verbeterd, maar er is nog ruimte voor doorontwikkeling.

Effect signaalrapportage

Tegelijkertijd met het verschijnen van de signaalrapportage komt een rapport over de kwaliteit van de uitvoering van de VTH-taken 2019 uit. Beiden bevatten aanbevelingen voor de minister en betrokken partijen. Er zijn 6 actiepunten: de onafhankelijkheid van de uitvoering verbeteren, de vergroting van de bestuurlijke urgentie, kennisdeling en kennisopbouw/informatiedeling en borging, uniformering, beleid en uitvoering meer op elkaar laten aansluiten en toezien op de daadwerkelijke uitvoering van afspraken en wettelijke verplichtingen voor VTH wet- en regelgeving.

Signalen Autoriteit woningcorporaties

Het betreft hier de signalen over Saneringscorporatie Vestia, de WSW en de signalen in de Staat van de Corporatiesector. Hierover kunt u meer lezen in het hoofdstuk over de Autoriteit Woningcorporaties.

Wat is er gebeurd met de signaalrapportages uit 2018?

Uitzondering emissie-eisen 76 zeer zorgwekkende stoffen

In deze signaalrapportage wijst de ILT op risico’s van zeer zorgwekkende stoffen. Voor 76 van deze stoffen geldt tot 2025 alleen een wettelijke minimalisatieverplichting. De ILT ziet in de praktijk dat bedrijven zich niet inzetten om tot stoppen of een minimale uitstoot van deze stoffen te komen. Daarbij doen bedrijven soms een expliciet beroep op de uitzonderingstermijn. Een mogelijk gevolg is onnodig grote uitstoot van deze zeer zorgwekkende stoffen tot 2025.

Effect signaalrapportage

De ILT deelt deze signaalrapportage met de overheidsorganisaties met bevoegdheden bij Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo), zodat zij adequate maatregelen kunnen nemen. De ILT spreekt met de provincies af de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen versterkt aan te pakken. In dit kader doet de ILT een uitvraag naar de vergunde en daadwerkelijke uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen.

Stagnerende afzetmarkt thermisch gereinigde grond

In deze rapportage signaleert de ILT dat de afzetmarkt voor thermisch gereinigde grond (TGG) stagneert terwijl de voorraden groeien. Bij mogelijke afnemers ontbreekt het vertrouwen. Dit is het gevolg van eerdere problemen met toegepaste, gecertificeerde thermisch gereinigde grond. Onder andere in de Westdijk bij Bunschoten. 

Effect signaalrapportage

In het ontwerp 'Aanvullingsbesluit bodem Omgevingswet' is de meldingstermijn aangepast en verruimd van 5 dagen naar 4 weken. Het bevoegd gezag beschikt dan eerder over de noodzakelijke informatie. Hierdoor kan het toezicht beter worden uitgevoerd. Dit zal een gunstige invloed hebben op de naleving.

Verder hebben de 2 producenten van TGG hun productieprocessen zo aangepast, dat de kwaliteit van de TGG aan de wettelijke eisen voldoet. Als gevolg daarvan mogen producenten het materiaal 2019 in beginsel weer toepassen.

Vervolgonderzoek afvalstromen Chemours

Deze signaalrapportage geeft vervolg aan het signaal dat er sprake is van mogelijke onbeheerste verspreiding van GenX in de leefomgeving. De ILT signaleert dat het delen van informatie bij (mogelijk) zeer zorgwekkende stoffen gebrekkig is. Verbetering is mogelijk als de hele keten meer aandacht heeft voor deze stoffen: van grondstofproductie tot en met de afvalverwijdering.

Het afvalverwerkende bedrijf Suez treft bij metingen FRD-besmettingen aan in binnenkomende afvalstromen. Omdat Suez geen afvalstromen ontvangt van de enige nu bekende bron van FRD –Chemours- onderzoekt de ILT de oorzaak. De ILT onderzoekt hierbij bedrijven die afval hebben aangeleverd bij Suez en de transporteur van het afval. Daarbij is geen bron van de FRD-besmetting (GenX-stof) gevonden. Omdat FRD wel steeds is gemeten bij Suez, is ook het transport van en naar Suez onder de loep genomen. De bron van deze besmetting is echter niet te vinden, omdat het hier gaat om veel ritten van en naar een groot aantal bedrijven op verschillende locaties waar niet wordt gemeten op FRD. Hierdoor kan de verspreiding ongecontroleerd en ongemerkt plaatsvinden.