Waarom werkt de ILT hieraan?
Schiphol is na Heathrow (Londen) en Charles de Gaulle (Parijs) de grootste luchthaven van Europa. De luchthaven telt 6 start- en landingsbanen waarop jaarlijks ongeveer 500.000 vliegtuigbewegingen met handels- en personenverkeer plaatsvinden. In 2018 bezoeken 71 miljoen passagiers Schiphol.
In 2017 concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dat de complexiteit van Schiphol op dit moment niet tot directe veiligheidsproblemen leidt, maar dat er maatregelen genomen moeten worden om die veiligheid te blijven garanderen bij een groei van het aantal vluchten. Ook moet er beter zicht komen op de integrale risico’s, moet het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de regie nemen en moet de capaciteit en kunde rond het toezicht door de ILT op adequaat niveau gebracht worden. De minister heeft hierover toezeggingen gedaan aan de Tweede Kamer.
Wat wil de ILT bereiken?
De ILT wil een bijdrage leveren aan een veilig én duurzaam Schiphol. Daarom start de ILT in 2019 een nieuw programma rondom Schiphol. De ILT wil ook de reikwijdte verbreden tot andere, gerelateerde maatschappelijke problemen zoals die rond de leefomgeving. Belangrijkste opgave: de risico’s en de samenhang tussen thema’s in beeld brengen, zowel die op het gebied van vliegveiligheid als van arbeidsveiligheid, gezondheid en leefbaarheid. Waar het toezicht alleen lag bij de door de ILT gecertificeerde organisaties, vindt een verbreding plaats naar alle op Schiphol actief opererende luchtvaart gerelateerde organisaties. De ILT kijkt daarbij specifiek naar het gevolg van hun activiteiten op de veiligheid en duurzaamheid op en rondom Schiphol.
Het programma kent de volgende lijnen:
- Veilig vliegen en veilig werken.
- Gezond en veilig leven.
- Vertrouwen en betrouwbare feitenbasis.
- Schiphol als veilig en duurzaam multimodaal knooppunt.
“Het pushbackproces heeft onze aandacht”
Betere grondafhandeling op Schiphol
Interview met een inspecteur
Wat is er in 2019 gebeurd?
‘In februari botsen 2 vliegtuigen tijdens een pushbackmanoeuvre op Schiphol. De passagiers en bemanning komen met de schrik vrij, er is flinke schade aan de toestellen. We hebben dit gemeld in de Staat van Schiphol. Voor de ILT is dit reden om een project over pushback te starten. Gaat het om een incident of komt dit vaker voor? Bij een pushback wordt een toestel door een pushbacktruck achteruit naar de taxibaan geduwd. Dat gebeurt omdat een vliegtuig zelf niet achteruit kan rijden.’
Wat doet de ILT?
‘We hebben het hele proces onderzocht en met alle betrokkenen gesproken. De luchthaven, de verkeersleiding, de chauffeurs die de pushbacks uitvoeren, de piloten van de luchtvaartmaatschappijen. Dit alles is vervolgens besproken met het management van de betreffende partijen. We hebben ook een pushbackoperatie geobserveerd, deels vanaf de zijlijn en deels vanuit de pushbacktruck. Toen zagen we met eigen ogen hoe een vliegtuig plotseling snel achter een vliegtuig langs taxiede terwijl dat vliegtuig net achteruit werd gedrukt. De pushbackchauffeur moest remmen om een botsing te voorkomen. We hebben ontdekt dat dit vaker gebeurt, maar niet wordt gerapporteerd. Als ILT willen we informatiegestuurd werken, maar we weten dus niet alles. Het is belangrijk dat de registratie wel plaatsvindt. We wijzen de betrokken partijen daarop.
Waarom is dit belangrijk?
‘Voor de veiligheid van Schiphol. Een pushback lijkt een eenvoudige manoeuvre maar het is een activiteit met een risico op incidenten en ongevallen. De ILT ziet het pushbackproces op Schiphol als een risico voor de veiligheid op het platform. Dat is het gevolg van een al ingewikkelde en drukbezette infrastructuur.’
En in 2020?
‘We werken nu aan maatregelen om de veiligheid bij pushbacks te vergroten. Het is een complexe handeling waar veel partijen mee te maken hebben.’
Wat leer jij hiervan?
‘Dat er handelingen zijn op Schiphol die gevolgen hebben voor de veiligheid als we ze niet (onder)kennen. Toen ik hiermee begon, dacht ik: is er wel een risico? Nu weet ik dat hier sprake is van een risico en dat de complexe handeling goed moeten worden uitgevoerd. Incidenten moeten worden gemeld. Ik leer ook dat de nieuwe manier van inspecteren werkt. Vroeger zouden we dit met 2 inspecteurs uitzoeken en er vervolgens een rapport over schrijven. Dat gaat een stuk sneller. Nu pakken we het breed aan. We noemen het ‘inspecteren met maatschappelijke waarde’ en ik zie dat het effect daarvan groter is.’
Wat is er in 2019 gebeurd?
Staat van Schiphol
In 2019 werkt de ILT aan de Staat van Schiphol. Hierin staat alle beschikbare informatie rond de thema’s: veilig vliegen, veilig en gezond leven en werken. De ILT doet dat op basis van wat zij zelf ziet vanuit haar toezichthoudende rol. En ze vult dat aan met informatie van andere organisaties. De Staat wordt jaarlijks geactualiseerd om beter inzicht te geven in de veiligheid en duurzaamheid op en rond Schiphol.
De Staat van Schiphol is ontwikkeld in reactie op aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) om de veiligheid van het vliegverkeer op en rond Schiphol in kaart te brengen. En om de veiligheid en duurzaamheid van het vliegverkeer te monitoren en trendanalyses uit te voeren. De ILT publiceert in februari 2020 voor de tweede keer een Staat van Schiphol.
Veilig vliegen en veilig werken
De ILT biedt toezicht op het Integral Safety Management System (ISMS) van de samenwerkende sectorpartijen op Schiphol. Het ISMS is ontstaan in navolging van de OvV aanbevelingen. Ook is er aandacht voor het pakket van maatregelen voor de verbetering van de veiligheid, vooral rondom communicatie en andere gegevensuitwisseling tussen die partijen. De voortgang van de roadmap is opgenomen in de Staat van Schiphol 2019.
Thema-specifieke inspecties
De ILT kiest de onderwerpen voor thema-inspecties op basis van signalen, meldingen aan het Analysebureau Luchtvaartvoorvallen en bijna-incidenten.
De ILT start in 2019 met 2 thema-inspecties: over het pushbackproces (n.a.v. de botsing met 2 vliegtuigen op 13 februari) en de grondafhandeling. De uitkomsten staan beschreven in de Staat van Schiphol. De ILT bespreekt deze uitkomsten ook met de sector, zodat zij zo nodig maatregelen kan nemen. En de ILT ziet vervolgens toe op de uitvoering en effect van de maatregelen.
Gezond en veilig leven
Ook in 2019 verschijnen 2 handhavingsrapportages Schiphol. De rapportages geven inzicht in de resultaten van het toezicht op de naleving van de normen voor geluid, uitstoot en externe veiligheid en de regels voor het baan- en routegebruik. Sinds 1 november 2018 geldt voor Schiphol een norm van maximaal 32.000 nachtvluchten handelsverkeer. De ILT verwacht van de luchtvaartsector dat zij gezamenlijk voorzieningen treft om normoverschrijdingen te voorkomen. En dat gebeurt ook; in 2019 overschrijdt de luchtvaartsector de norm voor nachtvluchten handelsverkeer niet.
Nieuwe programma’s in aantocht
In 2019 besluit de ILT van start te gaan met 3 nieuwe programma’s:
1. Veiligheid op het spoor.
2. Verstoring marktwerking taxivervoer.
3. Legionella.
Deze programma’s zitten nog in een opstartfase. In het jaarverslag van 2020 leest u hier meer over.
