Doel van het programma

Het niet-naleven van de Ecodesign Richtlijn en de regelgeving voor energielabels leidt tot energieverspilling door elektrische en elektronische apparatuur. Door naleving wordt tot bijna 2035 TWh energie bespaard. Dat is bijna de helft van de Europese energiebesparingsdoelstelling voor 2020.

Uit onderzoek van de Europese Unie blijkt dat 10 tot 20% van de producten niet voldoet aan de Ecodesign Richtlijn. Daardoor wordt ongeveer 10% van de mogelijke energiebesparing niet gerealiseerd. Daarnaast is er een nieuwe instroom van verboden stoffen in de economie, door gebruik van verboden stoffen in elektr(on)ische producten (Richtlijn 2011/65/EU, ‘RoHS’). Hierdoor is er een ongelijk speelveld met producenten die zich wel aan de regels houden. Ook zorgt deze ontwikkeling voor mogelijk vervuilde afvalstromen en ongeschiktheid voor hergebruik.

De ILT heeft 4 doelen geformuleerd:

  • Minder onnodig gebruik van energie door producten.
  • Het gebruik van gevaarlijke en (zeer) zorgwekkende stoffen in producten voorkomen.
  • Minder onnodig gebruik van grondstoffen in producten.
  • Betere afstemming van het productontwerp op het terugwinnen van grondstoffen.

Hoe wil de ILT dit bereiken

De ILT pakt de 4 doelen in onderlinge samenhang aan. Dat gebeurt door de volgende aanpak:

Risicogerichte bepaling van toezichtsaanpak rondom productgroepen.

Op basis van een risicoanalyse identificeert de ILT de volgende productgroepen:

Externe stroomvoorziening.

  • Koelapparaten voor huishoudelijk gebruik.
  • Huishoudelijke verlichting (gerichte en niet-gerichte lampen, LED, reflectorlampen en armaturen).
  • Transformatoren.
  • Huishoudelijke ovens, kookplaten en afzuigkappen.
  • Lokale ruimteverwarmers.
  • Airconditioners en ventilatoren.
  • Waterverwarmers.
  • Kleine elektronica.

Voor deze groepen bepaalt de ILT de toezichtsaanpak op basis van een eerste marktverkenning. Samenwerking met collega-inspecties is daar onderdeel van. Deze aanpak houdt in:

  • Systeemgericht toezicht. Dit richt zich op de oorzaak van het niet naleven door partijen in de keten en binnen een bedrijf, in plaats van op één product(groep). Dit doet de ILT door ‘reality checks’.
  • De oorzaken en motieven van niet-naleving combineert de ILT met de resultaten van de eerste marktverkenning. Daarna bepaalt de ILT de meest effectieve interventie. Hierdoor verbetert op fabrikant- en/of importeurniveau van meerdere productgroepen/producten in één keer de naleving. Het actuele toezicht beperkt zich daardoor niet alleen tot de benoemde producten en productgroepen.
  • Daarnaast gebruikt de ILT methoden om doelgroepen te overtuigen. Zij zet hen ook aan tot verbetering. Bijvoorbeeld via brancheverenigingen en door publiciteit.
  • Doordat veel electr(on)ische producten tegenwoordig via internet worden verhandeld en gekocht, zet de ILT internettoezicht in. Zo krijgt de ILT inzicht in online handel en import.  Waar nodig pakt zij dit aan.
     

Versterken van Europese samenwerking

Vanwege het vrije verkeer van goederen binnen de EU is een sterkere Europese samenwerking tussen markttoezichthouders erg belangrijk. De producenten en importeurs van producten die zij in Nederland verkopen, zijn vaak gevestigd in andere Europese landen. Samenwerking en coördinatie van werkzaamheden is cruciaal om de Europese energiebesparingsdoelstellingen te halen. Het zorgt ook voor een eenduidige Europese aanpak en toezicht. Concreet betekent dit dat de ILT een actieve rol speelt in gezamenlijke acties zoals EEPLIANT 3. Een deel van het toezicht op bovengenoemde productgroepen gebeurt vanuit dit samenwerkingsproject. 
 

Sterkere rol eindgebruikers en consumenten

De ILT versterkt de rol van eindgebruikers en consumenten. Zij zijn een belangrijke factor in het economische speelveld. Hun consumptie- en aankoopgedrag beïnvloedt en bepaalt het marktaanbod in grote mate. Daardoor kunnen zij helpen om de duurzaamheid en de naleving van regels te bevorderen. Ook betalen eindgebruikers en consumenten letterlijk de rekening als producten onnodig meer energie gebruiken. Deze rol versterken is een proces van meerdere jaren. De ILT gebruikt middelen die passen bij de desbetreffende productgroep. Denk hierbij aan communicatie, kennisoverdracht, social media en internettechniek. Maar ook betrekt zij de keten actief, werkt zij samen met de keten, het kerndepartement en andere inspecties.
 

Samenwerking met China

China is als herkomstland van veel elektr(on)ische apparatuur een belangrijke partner voor de ILT als markttoezichthouder. In dit programma bouwt de ILT de samenwerking met China verder uit. De insteek is om afspraken te maken met China. In China geïnspecteerde zendingen worden dichter bij de bron gecontroleerd en zo nodig gecorrigeerd. Zo hoeft de ILT ze idealiter niet nog een keer te controleren in Nederland.

Wat levert het programma op?

  • Inzicht in de markt, productstromen en energieverbruik van productgroepen die prioriteit hebben.
  • De ILT heeft voet aan de grond met internettoezicht.
  • Zicht op het naleven van regelgeving met betrekking tot Ecodesign en Rohs.
  • Beperking van gebruik van gevaarlijke stoffen in electr(on)ische apparatuur.
  • Verbetering van de samenwerking en een eenduidige aanpak binnen de EU.
  • De ILT benut de Europese netwerken doelgerichter. Daardoor heeft zij meer effect.
  • Eindgebruikers en consumenten spelen een grotere rol. Zij zijn een belangrijke factor bij het bereiken van effect.
  • Effectiever en gerichter toezicht door het verbeteren van de informatiepositie.
  • Wisselwerking en samenwerking met IenW programma Circulaire economie, daar waar raakvlakken zijn.