Aanvullende informatie bij ‘Meer geluidshinder door toename vliegtuigbewegingen’

Berekend aantal gehinderden

Schiphol heeft berekend dat het aantal mensen dat ernstige geluidhinder ondervindt, in 2022 hoger is dan in 2021. Dit is in lijn met de hogere vliegverkeersaantallen. In 2020 en 2021 was de hinder aanzienlijk lager dan de jaren daarvoor door de coronacrisis. Opvallend is dat in 2021 meer hinder werd berekend bij minder vliegtuigbewegingen dan in 2020. Schiphol verklaart dit door meer startend verkeer op de Zwanenburgbaan (36C) en de Buitenveldertbaan (09). Daardoor is een hogere geluidbelasting berekend in de dichtbevolkte gebieden in de buurt van deze banen.

Schiphol berekent de ernstige hinder binnen de 48 decibel contour (Lden) en de ernstige slaapverstoring binnen de contour van 40 decibel (Lnight) volgens een wettelijk vastgestelde methode die ook gebruikt wordt bij de zogenoemde gelijkwaardigheidscriteria. 

Ernstige hinder en slaapverstoring concentreert zich in deelgebieden

In deelgebieden dichtbij Schiphol worden mensen langdurig blootgesteld aan geluidbelasting die uitstijgt boven de advieswaarde van de WHO voor omgevingsgeluid (Engels). Het uitgangspunt van de WHO is dat minder dan 10% van de mensen ernstige hinder ervaart. Het percentage bewoners dat ernstige hinder ervaart door langdurende blootstelling aan geluid, loopt in enkele deelgemeenten rond Schiphol op tot 60%. Dit blijkt uit onderzoek van de GGD uit 2020.

Ook op grote afstand van Schiphol ervaren mensen ernstige hinder en slaapverstoringen. De percentages mensen die overlast ervaren zijn hier weliswaar lager, maar dit gebied is zo groot dat in totaal veel bewoners in de wijde omgeving rondom Schiphol ernstige geluidhinder ondervinden. 

Uit de resultaten van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 (18- tot 64-jarigen) blijkt dat de ernstige geluidhinder zich niet beperkt tot de vastgestelde geluidscontour van 48 dB Lden. Ook in gemeenten en gebieden buiten deze contour komen percentages voor die uitstijgen boven het landelijke gemiddelde van 3,7%. Met name in de gemeenten Aalsmeer (40%), Uithoorn (34%), Heiloo (24%), Castricum (21%) en Amstelveen (21%) wordt veel geluidhinder ervaren van vliegverkeer. Het hoge hinderpercentage in Heiloo en Castricum laat zien dat ook bewoners in verder weg gelegen gebieden in het noorden de impact ervaren van de Polderbaan. In de invloedssfeer van de Kaagbaan ervaren inwoners ook veel ernstige geluidhinder, bijvoorbeeld in Oegstgeest (18%) en Kaag en Braasem (17%). 

Binnen de gemeenten wordt in bepaalde gebieden veel meer ernstige hinder ervaren dan in andere delen. Zo ervaart in deelgebied ‘Aalsmeer: Bovenlanden/Greenpark’ 61% van de onderzochte groep ernstige geluidhinder en in ‘Amstelveen Noord-West Randwijck’ 47%. Ook in het iets verder gelegen ‘Zaanstad: Assendelft zuid’ ervaart 41% van de 18- tot 64-jarigen ernstige geluidhinder door vliegverkeer.

Aantallen en aard overlastmeldingen vliegtuiggeluid

De aantallen melders en aard van de meldingen geven een beeld van de periodieke overlast die mensen ervaren en die ze op eigen initiatief melden. Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS) is het informatieloket voor de omgeving en het meldpunt voor hindermeldingen over het vliegverkeer rondom Schiphol.

Mensen kunnen overlast van vliegverkeer ook melden op de website Vliegherrie.nl. Het meldpunt Vliegherrie is opgezet door de stichting SchipholWatch. Mensen kunnen in eigen bewoordingen een melding doen, die vervolgens wordt opgenomen op de website. Deze meldingen gaan grotendeels over Schiphol en kunnen per gemeente bekeken worden. Vliegherrie doet zelf geen verdere analyses, maar stelt deze wel beschikbaar aan externe partijen die deze data willen onderzoeken. Beide meldpunten houden zowel het aantal meldingen, als het aantal unieke melders bij. Deze kunnen niet zonder meer bij elkaar worden opgeteld, want dan kunnen er dubbelingen ontstaan.

Om vergelijkbare redenen kunnen de aantallen melders uit de kwartaalrapportages niet worden opgeteld tot het aantal unieke melders per jaar. Mensen die in meerdere kwartalen een melding hebben gedaan, worden in de jaarcijfers namelijk maar 1 keer meegeteld.

Aantal melders richting niveau 2019

Het totaal aantal vliegbewegingen lag in 2022 op 81% ten opzichte van 2019. Het aantal melders per kwartaal bij BAS is in de meeste kwartalen relatief sterker toegenomen ten opzichte van 2019: respectievelijk 81, 69, 90 en 86%  van de aantallen in dezelfde kwartalen van 2019. In 2022 bestaat daarnaast ook het de website van Viegherrie.nl. Voor de ILT is echter niet na te gaan of deze groep een overlap heeft met de melders bij BAS. 

Vertrekkende vluchten in randen van de nacht: lokaal bezien ander beeld dan voor Schiphol in totaal

Sinds 2018 is er een maximum gesteld aan het aantal vluchten handelsverkeer in de nacht (23:00 – 06:00 uur) en de vroege ochtend (06:00 – 07:00 uur) (zie ook de Handhavingsrapportage Schiphol). Omwonenden van Schiphol maken zich zorgen dat de norm een verschuiving veroorzaakt naar de randen van de nacht, het uur voorafgaand aan 23:00 uur en het uur na 07:00 uur. 

Verkeerscijfers van handelsvluchten die in de randen van de nacht van Schiphol vertrekken, zijn echter niet toegenomen sinds het instellen van de norm. 

In 2022 lag het aantal vertrekkende vliegbewegingen in de nacht en vroege ochtend lager dan 5 jaar geleden. Dit is nog een nasleep van de coronacrisis. Wel vertrokken in 2022 ongeveer 10 procent meer vluchten dan in 2017 in het begin van de nacht (tussen 23:00 en 0:00 uur). Maar ook als de vluchten in de randen van de nacht in ogenschouw genomen worden, dan blijkt er nog steeds sprake van een afname in de verkeerscijfers gedurende de nacht en randen van de nacht.

Voor enkele startbanen is het beeld echter anders. Op de (meest gebruikte) Kaagbaan nam het aantal vluchten in de nacht af ten opzichte van 2017, maar vertrokken meer vluchten in de randuren. Dit beeld blijkt hetzelfde voor de Zwanenburgbaan in noordelijke richting (36C). 

Voor andere startbanen blijkt uit de cijfers geen toename in de nachtranden. Van de Polderbaan vertrokken iets meer vluchten in de nacht en nagenoeg evenveel in de randen van de nacht. Vanaf de Aalsmeerbaan vertrok beduidend minder verkeer in de nacht en in de nachtranden. Dit laatste is dus wel hetzelfde beeld als dat voor Schiphol als geheel. 

Vertrekkende vluchten in de nacht, per baan (2017 en 2022)

Vertrekkende vluchten in de randen van de nacht, per baan (2017 en 2022)

ILT onderzoekt starts vanaf intersecties op Schiphol

In 2022 heeft de ILT onderzoek gedaan naar vliegtuigen die bij het opstijgen niet starten vanaf het begin van de baan maar gebruik maken van een andere oprit naar de baan: een zogenoemde intersectiestart (zie onderstaande figuur). Intersectiestarts worden regelmatig gebruikt op Schiphol. Met dit onderzoek wil de ILT inzicht krijgen in de invloed van intersectiestarts op de vliegveiligheid en op de geluidsbelasting op de grond. Het rapport van dit onderzoek wordt naar verwachting in de 1e helft van 2023 gepubliceerd.