Verstoringen door personeelstekorten

De luchthaven Schiphol heeft het aantal lokaal opstappende passagiers beperkt en daarom hebben luchtvaartmaatschappijen vluchten geannuleerd of naar regionale vliegvelden verplaatst. Bij inspecties van de ILT bleek dat de veiligheid van het vliegverkeer niet in gevaar is geweest. Wel zorgde de personeelssituatie voor vertragingen, een minder voorspelbaar baangebruik en extra belasting voor alle betrokken partijen.

Herstel coronapandemie

De coronapandemie heeft grote impact gehad op de luchtvaartsector. Het vliegverkeer is tijdens de pandemie sterk afgeschaald. Een van de belangrijkste gevolgen daarvan was de inkrimping van het personeelsbestand. Vanaf begin 2022 herstelde het luchtverkeer grotendeels. Door onder andere het hoge hersteltempo hadden de luchtvaartbedrijven niet genoeg personeel voor het toenemende aantal vluchten. Personeelstekorten waren er zowel bij de beveiliging als bij grondafhandelingsbedrijven en bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Daardoor ontstonden problemen in de gehele keten van vluchtafhandeling: zeer lange wachttijden, passagiers die vluchten misten, vluchten die werden verplaatst naar regionale vliegvelden en geannuleerde vluchten. De personeelstekorten bij de beveiliging en grondafhandelingsbedrijven zorgden onder andere voor achterstand bij het inladen van de bagage in vliegtuigen en extra werkdruk. 

Passagiers of bagage te laat bij het vliegtuig

De personeelstekorten bij de grondafhandelingsbedrijven zorgden onder andere voor een grote achterstand bij het inladen van de bagage in het vliegtuig. Sommige afhandelaren kozen ervoor bagage pas in te laden als alle passagiers al aan boord waren. Dit om te voorkomen dat bagage van passagiers die de vlucht zouden missen, weer uit het vliegtuig gehaald zou moeten worden – met extra werk en vertraging tot gevolg. Daarnaast zag de ILT dat meer stuks bagage niet door vertrekkende vliegtuigen waren meegenomen, waardoor er ook meer onbeheerde bagage achterbleef op het platform.

De werkdruk bij het grondpersoneel zorgde er daarnaast voor dat meer werkprocessen niet juist of niet volledig uitgevoerd werden. Bijvoorbeeld processen op en rond de vliegtuigopstelplaatsen. De toename van (de kans op) meerdere kleine overtredingen draagt bij aan zorgen van de ILT over de veiligheidssituatie (zie ook artikel Grondafhandeling). 

Toezicht ILT op veiligheidseffecten

De ILT hield in gebruiksjaar 2022 extra toezicht op de effecten van het personeelstekort op het gehele afhandelingsproces. De ILT keek naar de effecten op de operatie van de bedrijven die in de terminals, bagageafhandeling en vrachtafhandeling werken (het landside deel van Schiphol) en de bedrijven die betrokken zijn bij de afhandeling van vliegtuigen (het airside deel). Uit deze inspecties bleek dat de veiligheid van het vliegverkeer niet direct in het geding is geweest, mede omdat op verzoek van de luchthaven luchtvaartmaatschappijen vluchten hebben geannuleerd of naar regionale vliegvelden hebben verplaatst.

Zomerdrukte en personeelstekorten leiden tot afwijkend baangebruik

Voor LVNL leidden de verstoringen tot een minder voorspelbaar verkeersaanbod en hierdoor tot een minder voorspelbaar baangebruik. De vertrekplanning van de luchtvaartmaatschappijen veranderde regelmatig en vertrekkend verkeer had meer vertraging, waardoor start- en landingspieken elkaar in de weg zaten. Dit leidde tot een hogere werkdruk bij de luchtverkeersleiding. Daarnaast kampte de luchtverkeersleiding na de coronapandemie met een personeelstekort. Gedurende een deel van 2022 kon hierdoor Toren-West een aantal momenten niet bemenst worden. Dat daardoor de Polderbaan soms niet gebruikt kon worden leidde niet tot overschrijding van de wettelijke geluidsnormen, maar wel tot een verhoging van de geluidsbelasting ten zuidoosten van Schiphol.

Ordeverstorende passagiers

Door het gebrek aan personeel bij de securitybedrijven ontstonden lange wachtrijen in de terminals. Dit veroorzaakte ongemak bij passagiers en een verhoogde kans op stress, zeker als mensen hun vlucht dreigden te missen. Het heeft echter niet geleid tot een toename van het aantal meldingen bij de ILT over passagiers die aan boord van het vliegtuig de orde verstoren. Dit in tegenstelling tot verleden jaar. De coronamaatregelen leidden toen wel tot meer meldingen over ordeverstoringen aan boord, onder andere door de mondkapjesplicht. Nadat de coronamaatregelen begin 2022 waren opgeheven, nam het aantal meldingen over ordeverstorende passagiers dan ook weer sterk af. 

De ILT ontvangt alleen meldingen over ordeverstoringen aan boord. Voorvallen van ordeverstoringen door passagiers in de wachtrijen op Schiphol, vallen buiten het toezicht van de ILT. De ILT ontving wel signalen dat hier het afgelopen gebruiksjaar vaker sprake van is geweest.