3. Verkenning

Werkwijze ILT

Het uitvoeren van een verkenning is de 1e fase van de programmatische werkwijze van de ILT. Daarna volgen nog 3 fasen: programma-ontwikkeling, programma-uitvoering en evaluatie, (bij)sturen en verantwoorden.

Tijdens de verkenning wordt het risico, zoals is beschreven in de IBRA, nader onderzocht. Zo kan het gebeuren dat de verkenning een strategische doelstelling oplevert voor het programma dat breder is dan het IBRA-risico en in sommige gevallen breder dan de primaire taak van de ILT.

Verkenning 1: Vertrouwen in instituties

Wat wil de ILT bereiken?

Op het moment dat een organisatie of systeem (institutie) terecht het vertrouwen verdient, kan dat voor toezicht een overweging zijn om meer op afstand te gaan staan. Vertrouwen is echter een complex begrip. Om wiens vertrouwen gaat het en welke aspecten zijn van invloed hierop? In 2019 vindt hierover een verkenning plaats. Doelen van de verkenning: sturende elementen vinden die zorgen voor het vertrouwen in de institutie. En: een werkwijze vinden waarbij de ILT kan bevestigen dat dat vertrouwen gerechtvaardigd is.

Rol van de ILT?

In 2019 heeft de ILT een inspectiemethodiek ontwikkeld om te bepalen in hoeverre het vertrouwen van de ILT gerechtvaardigd is in relatie tot het vertrouwen dat de maatschappij heeft in de institutie. De ILT heeft die methodiek in samenwerking met de wetenschap, andere toezichthouders en instituties ontwikkeld en in een eerste pilot getoetst. Vanaf 2020 ontwikkelt de ILT de methodiek door en past zij deze toe in het toezicht op een bredere doelgroep. Bij wijze van toetssteen verkrijgt de ILT parallel hieraan inzicht in ontwikkelingen in het vertrouwen van de burger in genoemde instituties.

En het maatschappelijk belang?

De IBRA noemt schades die betrekking hebben op fysiek, gezondheid, milieu, economie en instituties. Voor de ‘institutionele schade’ heeft de IBRA geen schades kunnen berekenen. Dat zijn schades die een gevolg zijn van verlies aan vertrouwen in het systeem, menselijke waardigheid en eerlijkheid.

Vertrouwen van burgers of publieke of private partijen in een systeem of organisatie kent 2 kanten:

• Voor een organisatie: behoud van positie of statuur.
• Voor het systeem of toezicht: de mogelijkheid op afstand te gaan staan (‘te vertrouwen’).

Verkenning 2: Legionella

Wat wil de ILT bereiken?

De ILT wil het aantal zieken en doden door legionellabesmetting verminderen. Dit wil de ILT doen door in te zetten op het verminderen van het aantal besmettingshaarden en het vergroten van het bewustzijn over de risico’s.

Hoe kan de ILT het aantal besmettingshaarden verminderen? Veilig (ver)bouwen van gebouwen, het effectief beheer van bestaande leidingen en het wegnemen van veiligheidsrisico’s in andere mogelijke bronnen, zoals koeltorens en zuiveringsinstallaties, kunnen hiervoor zorgen.
Het vergroten van het bewustzijn over de risico’s moet ervoor zorgen dat burgers en bedrijven risicovolle situaties zien en weten te voorkomen. Burgers en bedrijven kunnen eventuele symptomen van besmetting in een vroeg stadium herkennen. Zo kan er adequate zorg verleend worden bij een onverhoopte besmetting.

Rol van de ILT?

De ILT heeft voor 2020 en verder de volgende speerpunten:

• Voorlichtingscampagne voor bouwend Nederland (opdrachtgevers, architect, aannemers, installatiebedrijven) over regelgeving met betrekking tot legionellaveilig bouwen.
• Ingrijpen bij bedrijven die de regels met betrekking tot het beheer niet op orde hebben (circa 450 keer per jaar).
• Analyse van koeltorens in relatie tot kwetsbare doelgroepen.
• Voorlichtingscampagne voor burgers, in samenwerking met andere partijen in het gezondheidsveld.

En het maatschappelijk belang?

Sinds 2012 stijgt het aantal mensen in Nederland dat een legionella-infectie oploopt. Deze trend zet nog steeds door. Het aantal meldingen van in Nederland opgelopen infecties is in 2017 circa 550 en in 2018 circa 610. Ziekteverschijnselen variëren van de legionellagriep tot de veteranenziekte (ernstige longontsteking). Ook kunnen mensen overlijden aan de ziekte. Er zijn ongeveer 18.000 bedrijven die een speciaal beheerregime moeten volgen voor hun drinkwaterinstallatie. Niet alle ziektegevallen ontstaan daar. Ook andere bronnen zijn bekend, zoals koeltorens en vernevelingspunten.

De 6 verkenningen in 2020

In 2020 verkent de ILT voor de onderstaande 6 onderwerpen verder op welke manier de ILT maximaal kan bijdragen aan het bereiken van het gewenste maatschappelijk effect. De verkenning levert een besluit op of de ILT voor de volgende onderwerpen programma’s ontwikkelt:

• Onveilige bouwproducten en pleziervaartuigen.
• Ongevallen door gevaarlijk vuurwerk.
• REACH/biociden.
• Ongevallen met vliegtuigen.
• Ongevallen met schepen.
• Mainport Rotterdam.