Waarom werkt de ILT hieraan?
De maatschappij moet kunnen vertrouwen op een veilig spoor. Het Nederlandse spoor is een veilige, betrouwbare en duurzame vorm van transport. Dat wil de ILT zo houden. Er is sprake van toenemende drukte op het spoor, internationalisering, marktwerking en de beschikbaarheid van voldoende opgeleid spoorwegpersoneel staat onder druk. Deze ontwikkelingen kunnen zorgen voor daling van het veiligheidsniveau op het Nederlandse spoor.
Wat wil de ILT bereiken?
De ILT houdt de veiligheid op en rond het spoor minimaal op het huidige hoge niveau. Om dit te bereiken werkt het programma in verschillende projecten aan 4 doelen:
- Goed uitgevoerd kwaliteits- en veiligheidsmanagement;
- Betere veiligheidscultuur binnen de spoorsector;
- Verbeterde veiligheid op risico-onderwerpen;
- Goed werkend stelsel van erkenning en certificering door derden.
Wat heeft de ILT in 2021 gedaan?
Een goed uitgevoerd kwaliteit- en veiligheidsmanagement
De ILT voerde in 2021 audits uit bij betrokken spoorwegondernemingen en ProRail. Dit deed zij vanwege de overgang naar de veiligheidsbeheersystemen volgens de vereisten (EU-verordening 2018/762). Uit de audits bleek dat de meeste spoorwegondernemingen en ProRail verbeteringen hebben doorgevoerd in hun veiligheidsbeheersysteem. Een aantal spoorwegondernemingen heeft de overgang naar de vereisten van de nieuwe verordening afgerond.
Betere veiligheidscultuur
Om de veiligheidscultuur binnen de spoorsector te verbeteren, voerde de ILT gesprekken met spoorwegondernemingen en ProRail. Hierdoor is het beeld bevestigd dat de samenwerking tussen spoorbedrijven nóg beter kan. Wel zijn er al positieve voorbeelden die gedeeld worden met de hele sector. Hiermee zetten spoorbedrijven de belangrijke stap om het maken van fouten op de werkvloer bespreekbaar te maken én te melden.
Eind 2021 startte het project Verder met veiligheidscultuur. Dit geeft specifiek voor de sectoren rail, luchtvaart en scheepvaart inzicht in veiligheidscultuur. Ook evalueert dit project het toezicht van de ILT op deze domeinen en geeft het inzicht in de moeilijkheden en wensen die er zijn.
Verhaal over het werk van de ILT
“We moeten als toezichthouder meer een reflectieve rol pakken.”
“We benoemen in het Jaarverslag spoorwegveiligheid dingen die niet goed gaan, maar hebben ook oog voor de dingen die wel goed gaan.
En dat doen we als inspectie vanuit een gemeenschappelijk doel: wij willen de spoorsector veiliger maken.”
Verbeterde veiligheid op risico-onderwerpen
In 2021 zette de ILT zich in op de volgende risico-onderwerpen op het gebied van spoorveiligheid:
Gevaarlijke stoffen
In 2021 vonden inspecties plaats van het vervoer van gevaarlijke stoffen op het spoor. Daarnaast waren er projecten om druppellekkages te verminderen, de informatievoorziening te verbeteren en risico’s te verminderen.
Entity in Charge of Maintenance (ECM)
In 2021 werd een nieuwe Europese richtlijn voor ECM’s (Entities in Charge of Maintenance) ingevoerd. Deze heeft als doel om de veiligheid van spoorvoertuigen te verbeteren. De ILT ziet toe op de goede invoering en naleving van de verordening.
Concessiewisselingen
Een concessiewisseling betekent dat een nieuwe exploitant het spoorvervoer in een regio overneemt. Deze nieuwe exploitant moet zich tot op zekere hoogte inwerken, bijvoorbeeld door het veiligheidsbeheerssysteem opnieuw in te richten. De ILT heeft geconstateerd dat deze inwerkperiode zorgt voor een tijdelijke verminderde veiligheid. Daarom voerde de ILT een analyse uit. De lessen hieruit gaat zij samen met de betrokken partijen toepassen.
Overwegen
In 2021 verkende de ILT hoe er een juiste risicobenadering voor overwegen kan komen. De verkenning loopt door in 2022.
ERTMS
De ILT ontwikkelde een toezichtstrategie op de uitrol van de aanleg in infrastructuur, inbouw in spoorvoertuigen en het gebruik van ERTMS. Dit doet zij in afstemming met de stakeholders. Dit zijn onder andere de European Union Agency for Railways (ERA), Landelijk programma ERTMS, Arriva en de NS. ERTMS vervangt de huidige treinbeveiligingssystemen ATB-EG en ATB-NG. ERTMS staat voor European Railway Traffic Management System.
Veiligheid baanwerkers
De veiligheid van het werken aan de baan is in de afgelopen jaren gestabiliseerd. Dat blijkt uit de nalevingspercentages van de afgelopen 5 jaar en het aantal (bijna-)incidenten. Het aantal overtredingen daalde in die periode 30 tot 35%. Dat resultaat is bereikt door veel inspecties uit te voeren. Om de veiligheid weer verder te verbeteren, inspecteerde de ILT in dit project het proces van de keten van opdrachtgever tot werknemer langs de baan.
Een goed werkend stelsel van erkenning en certificering door derden
De ILT wil haar toezicht verbeteren op de conformiteitsbeoordelingsinstanties (CBI’s). De inspectie werkt samen met onder andere de Raad voor Accreditatie door gegevens uit te wisselen met partijen in het stelsel.
