Waarom werkt de ILT hieraan?

De aarde warmt op door de uitstoot van broeikasgassen. Dat is een bedreiging voor mens en milieu. Met het programma Minder broeikasgassen wil de ILT de uitstoot van broeikasgassen (F-gassen) en ozonlaag afbrekende stoffen (OAS) verminderen.

Wat wil de ILT bereiken?

Met dit programma heeft de ILT 2 doelen:

  • Minder lekverliezen van OAS en F-gassen;
  • Beperken van de illegale handel in OAS en F-gassen.

Wat heeft de ILT in 2021 gedaan?

Lekverliezen

In 2021 controleerde de ILT voor de 2e keer aanbieders van met koudemiddel voorgevulde split-unit airco’s (splitairco’s) op de naleving van de regels. Het gaat hierbij om 45 bedrijven die split-unit airco’s voorgevuld met F-gas verkopen. Dit doen zij via (web)winkels en internetplatforms. Vóór de verkoop moet de verkoper controleren of de airco door een gecertificeerd bedrijf wordt geïnstalleerd. De verkoper moet dit aan de ILT kunnen bewijzen.

Daarnaast controleerde de ILT of bedrijven die airco’s installeren een bedrijfscertificaat (BRL 100) hebben. Deze controle is in eerste instantie schriftelijk. Daarbij kijkt de ILT of partijen zich aan de regels houden voor wat betreft de verkoop en installatie van splitairco’s.

Naar aanleiding van de inspecties stopte een aantal verkooppunten met het (los) verkopen van split-airco’s of biedt deze nu alleen inclusief montage aan. De ILT informeert de sector en de brancheverenigingen over de resultaten van de controles en de wet- en regelgeving.

Beperking van de handel in OAS en F-gassen

In 2021 coördineerde de ILT een Joint Inspection Week (JIW) binnen Europa. Aan de JIW deden het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF), EUROPOL en 15 andere EU-lidstaten mee.

De JIW richt zich op de aanpak van illegale handel in F-gassen. Het is onderdeel van een EMPACT-actie (European Multidisciplinary Platform against Criminal Threaths) in het kader van milieucriminaliteit. In Nederland werkten de ILT, Inlichtingen en Opsporingsdienst van de ILT, Douane en politie in 2021 nauw samen. Met als resultaat zo’n 219 inspecties waarbij een paar onregelmatigheden zijn geconstateerd die verder worden onderzocht. Ook kregen de partijen meer inzicht in de illegale markt en hoe ze deze moeten aanpakken.

Interview over het werk van de ILT

"Hou je hoofd boven water in de zee van internetgegevens"

Robert Hoek, inspecteur biologische risico’s en Kees Brekelmans, data scientist

Wat is er gebeurd met internettoezicht in 2021?
”In 2021 hebben we het geautomatiseerde internettoezicht naar een hoger plan getild. We hebben daarbij 2 thema’s gebruikt: illegale handel in broeikasgassen en onveilige verkeersproducten. Concreet kunnen we via een computerprogramma zoektermen aan zoekmachines aanbieden en de opbrengst geautomatiseerd verzamelen. Dat leverde enorm veel data op: wel 10.000 unieke webpagina’s per onderwerp! Zo vonden we websites van aanbieders die niet-gekeurde helmen of onveilige e-steps aanbieden. We vonden ook websites van aanbieders van super goedkope broeikasgassen.

Vervolgens werkte het zo. We doen zelf een eerste schifting, waarbij we ook meteen alle privacygevoelige gegevens verwijderen. Dan hebben we systemen ontwikkeld die de inspecteurs helpen bij het overzicht in deze zee van data. Die gefilterde data kunnen de inspecteurs gebruiken als basis voor het toezichtwerk en helpen ze ons weer verder in het verfijnen van het selectieproces. Zo ontstaat er een productief samenspel tussen toezicht en IDlab.”

Waarom steken jullie hier zoveel energie in?

“Deze aanpak maakt het bijvoorbeeld mogelijk om snel een breed overzicht van verkoopkanalen te maken. Zoiets lukt een individuele inspecteur nooit handmatig via Marktplaats of Google. Dit is belangrijk, omdat inspecteurs hiermee hun werk beter en eerlijker kunnen doen. Zo bereiken we ook meer maatschappelijke impact.

Door de illegale handel in broeikasgassen op te sporen, voorkomen we milieuschade. En door handel in onveilige verkeersproducten in kaart te brengen, zorgen we voor meer veiligheid in het verkeer. Deze werkwijze helpt ook om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Neem de broeikasgassen die bijvoorbeeld door garagehouders worden gebruikt voor de airco in auto’s. In Nederland zijn die gassen heel duur om het gebruik ervan onaantrekkelijk te maken. In China zijn ze juist heel goedkoop. Aanschaf en gebruik van die Chinese producten leidt dus tot oneerlijke concurrentie ten opzichte van bedrijven die zich aan de regels houden en Europese producten gebruiken.”

Zijn er nog nieuwe uitdagingen voor geautomatiseerd internettoezicht?

“In de toekomst verwachten we dat inspecteurs onze gereedschappen inzetten als zij bij het selecteren van zaken gebruik maken van gegevens uit zoekmachines. We denken dat er nog veel meer manieren zijn waarop we dit vorm kunnen geven. Dit hangt af van de wensen van de inspecteurs, de inhoud van hun werk en maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. Denk aan aanbieders die steeds sneller van platform wisselen. Tegelijkertijd moeten we rekening blijven houden met privacy en wettelijke kaders. Menselijke kennis is cruciaal om goed te kunnen omgaan met de zee aan data die je op het internet kan vinden. Daarom blijven we graag in gesprek met inspecteurs.”

Toezicht op onafhankelijke audit F-gas rapportages

Elk jaar rapporteren bedrijven in het EU F-gas portaal hoeveel F-gassen ze op de markt hebben gebracht met betrekking tot hun quotum. Bij 100 ton of meer rapporteren bedrijven in het EU F-gassen portaal. Elke ondernemer die 10.000 ton CO²-equivalent op de markt brengt, moet de juistheid van die gegevens laten controleren door een onafhankelijke auditor. Deze onafhankelijke audit noemt de EU een verificatie. In 2021 controleerde de ILT de audit F-gas rapportages. De ILT informeerde de quotumhouders over de wet- en regelgeving en over het (laten) uitvoeren van de verificatie van F-gassen rapportages.

Op basis van de inspecties constateerde de ILT onder andere dat de ontvangen verantwoordingen sterk van elkaar verschillen. Ze geven weinig inzicht in de betrouwbaarheid van de rapportages. Deze constateringen heeft de ILT het ministerie van IenW gedeeld en zijn input voor de ILT inspecties.