In 2021 voerde de ILT op basis van de uitkomsten van de ILT-brede risicoanalyse (IBRA 2021) voor het onderwerp Veilig circulair gebruik van grond en bouwstoffen een verkenning uit. Dit is een noodzakelijke voorfase voor de (eventuele) ontwikkeling van een programma. Bij een verkenning beschrijft de inspectie het maatschappelijke probleem. Ook krijgt de ILT in beeld wat de oorzaken en de veroorzakers van het probleem zijn. Daarnaast brengt de ILT de mogelijkheden om te handelen in kaart.

Veilig circulair gebruik van grond en bouwstoffen

Waarom werkt de ILT hieraan?

De bescherming van bodem en grondwater tegen verontreiniging is voor de ILT belangrijk. Vervuiling van de bodem is vaak onomkeerbaar en kan langdurig grote gevolgen hebben voor mens en milieu. Op basis van de evaluatie van het in 2021 afgesloten programma Bodem, grond- en oppervlaktewater (zie hiervoor) is een verkenning uitgevoerd voor een nieuw programma dat zich focust op het wegmengen van verontreiniging in grond en op bouwstoffen. Het programma is eind 2021 gestart.

Wat wil de ILT bereiken?

De ILT wil de bodem in Nederland zo schoon mogelijk houden, om zo risico’s voor mens en milieu te voorkomen of beperken. Daarom wil de ILT voorkomen dat er verontreiniging vrijkomt in de bodem als gevolg van:

  • Onjuist mengen van verontreinigde grond;
  • Onjuiste gebruik en toepassing van (secundaire) bouwstoffen.

Om dit te bereiken heeft dit programma 2 doelen:

  • Vermindering van het wegmengen van verontreiniging in grond;
  • Vermindering van het vrijkomen van verontreiniging bij gebruik van bouwstoffen.

De ILT ziet een toekomst voor zich waarbij bouwstoffen en grond geen verontreinigingen hebben die bij gebruik of bij toekomstig hergebruik risicovol zijn (voor de bodem). Verontreinigde grond en bouwstoffen worden (volledig) gereinigd en zorgvuldig opgeslagen. Er is voor iedereen transparantie over samenstelling, herkomst en bestemming van bouwstoffen en grond in de hele keten. Onjuist mengen van grond gebeurt zo niet meer en ook gecontroleerd gebruik van bouwstoffen is hierdoor mogelijk, waarbij (lange termijn) risico’s vooraf worden weggenomen.

Wat heeft de ILT in 2021 gedaan?

De ILT wil met het programma deze doelen bereiken door zich steeds te richten op een risicovolle schakel in de grondketen. En op een risicovolle bouwstof. In het eerste jaar keek de inspectie naar grondbanken en staalslakken.

Om de naleving te verhogen, voerde de ILT sectorbrede inspecties uit om een algemeen beeld van de naleving te krijgen. Zo kon ze goed ingrijpen. Het ging hierbij om 30 inspecties naar grondbanken in de pilotfase. Daarnaast had de inspectie specifieke aandacht voor partijen met risicoverhogende factoren. Er zijn 10 inspecties uitgevoerd bij partijen met een hoger risico. Ook zette de ILT administratieve en financiële kennis in voor datagedreven toezicht. Hiervoor gebruikte zij administratieve gegevens van partijen. Voor bouwstoffen onderzocht de ILT ook welke langetermijnrisico’s er zijn bij toepassingen.

Overige onderwerpen

In het Jaarverslag 2020 meldde de ILT dat zij voor het onderwerp Chemische stoffen (REACH) een apart programma zou ontwikkelen. Deze ontwikkeling startte in 2021 en loopt door tot in 2022.

Ook voerde de ILT een bredere verkenning uit naar haar rol bij het (Europese stelsel van) markttoezicht op producten. Deze verkenning zal in 2022 leiden tot het inrichten van een integrale toezichtstrategie op het markttoezicht op producten.