Waarom werkt de ILT hieraan?
Schiphol heeft een belangrijke economische en maatschappelijke positie in Nederland. Tegelijkertijd brengt vliegen ook overlast met zich mee. Vliegen is een veilige vorm van vervoer, maar het is niet vanzelfsprekend dat het veilig blijft. Het programma Veilig en duurzaam Schiphol is ontwikkeld na een rapport uit 2017 door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over de veiligheid op en rond Schiphol. Naast aandacht voor veiligheid wil de ILT ook bijdragen aan de verduurzaming van de luchtvaart op Schiphol. De ILT heeft ervoor gekozen deze opdracht uit te voeren binnen het programma Veilig en duurzaam Schiphol.
Wat wil de ILT bereiken?
De ILT werkt mee aan een veilig én duurzaam Schiphol. Daarom gaat het programma verder dan alleen veiligheid. Het werkt ook aan andere maatschappelijke vraagstukken, zoals die rond leefomgeving (geluid) en klimaat. Het belangrijkste is om de risico’s te inventariseren en de risicothema’s met elkaar te verbinden. Dat gaat om vliegveiligheid, maar ook om arbeidsveiligheid, gezondheid en leefbaarheid. Het programma gaat over alle organisaties die op Schiphol werken en die iets met luchtvaart te maken hebben.
De organisaties op Schiphol moeten zich houden aan strenge wet- en regelgeving en normen met betrekking tot veiligheid. De ILT houdt hier toezicht op. Veiligheid wordt steeds meer door de sector in samenwerkingsverband aangepakt. Het programma speelt hierop in door de ontwikkeling van een integrale toezichtmethode.
Bij duurzaamheid focust het programma zich op het beperken van de geluidsoverlast, het verminderen van uitstoot van schadelijke stoffen en het beperken van schade aan het klimaat. Hierin spelen diverse tegenstrijdige belangen. Om ervoor te zorgen dat de maatschappelijke belangen niet uit het oog worden verloren, is een onafhankelijke, kritische en deskundige toezichthouder nodig. De ILT draagt hieraan bij door onderzoek te doen, informatie te verzamelen en de discussie aan te gaan met de sectorpartijen. Ook geeft de inspectie signalen af aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de politiek.
Wat heeft de ILT in 2021 gedaan?
Publicatie Staat van Schiphol
Jaarlijks publiceert de ILT de Staat van Schiphol. Dit is een feitelijk overzicht met duiding van de ontwikkelingen op Schiphol op de terreinen van veiligheid en duurzaamheid. De ILT biedt de Staat van Schiphol aan de minister van IenW aan. Door het openbaar maken van de Staat kan het publieke debat plaatsvinden.
Toezicht op integrale veiligheid Schiphol
Het programma heeft een methode ontwikkeld voor toezicht op het Integral Safety Management System (ISMS). Het ISMS is opgezet door de sectorpartijen op Schiphol. Doel is om gezamenlijk veiligheidsrisico’s te beheersen die de verantwoordelijkheid van de individuele bedrijven overstijgen.
Het ISMS is een samenwerkingsverband en geen bedrijf. Daarom geven de bestaande wetten en regels geen houvast voor toezicht. Het is dus nodig om een toezichtmethode te ontwikkelen. Eén van de belangrijkste stappen hierbij is het opstellen van het beoordelingskader voor het ISMS. Alle (sector)partijen omarmden dit voorstel in 2021. Dit kader maakt duidelijk hoe de ILT toezicht inricht om het functioneren van het ISMS te beoordelen. Het richt zich zowel op de managementlaag van de bedrijven als op de inhoud van de ISMS activiteiten. Dit laatste doet de ILT onder andere door de ISMS Roadmap met maatregelen voor betere veiligheid te beoordelen.
Thema-inspecties
Via thema-inspecties doet de ILT onderzoek naar concrete verbetermogelijkheden in veiligheid en duurzaamheid op Schiphol. Deze inspecties richten zich op (deel)aspecten van de werkzaamheden op Schiphol. Daarom beperkt het zich niet tot één partij.
In 2021 voerde de ILT de thema-inspecties ‘Pushback’ en ‘Auxiliary Power Unit (APU) gebruik’ uit. Pushback is het achteruit duwen van een vliegtuig dat klaar is voor vertrek. APU is een hulpmotor in de staart van het vliegtuig. Deze levert energie voor de vliegtuigsystemen en airconditioning. Met deze inspecties hield de ILT de betreffende partijen een spiegel voor en gaf ze verbeteringen en aandachtspunten mee.
Bij het pushback proces zag de ILT dat de risicobeheersing en de kwaliteit van de inrichting van het proces zijn verbeterd. Tegelijkertijd constateerde zij dat soms nog fouten worden gemaakt tijdens pushbacks. De sectorpartijen pakken dit samen op.
De eerste voorlopige resultaten van het APU thema-inspectie laten zien dat er mogelijkheden zijn om het APU-gebruik verder te beperken. Deze beperking op het gebruik van het APU verkleint de uitstoot van schadelijke stoffen. En verbetert dus de luchtkwaliteit voor de medewerkers op het platform.
Naleving van de geluidsregels
De ILT houdt de belangen van burgers als het gaat om geluidseisen ook scherp in de gaten. In 2021 behandelde de inspectie klachten van burgers en koppelde ze deze als dat nodig was ook terug aan sectorpartijen. Doel hiervan is om te zien waar verbeteringen mogelijk zijn. Zo werden mede door een interventie van de ILT in 2021 nieuwe vluchten met zeer lawaaiige vliegtuigen op Schiphol geweigerd.
Tenslotte liet de ILT met het uitbrengen van een signaal aan de minister zien dat zij kritisch is over de houdbaarheid van het anticiperend handhaven op het Luchthavenverkeerbesluit (Wet Luchtvaart).
