De ILT ziet toe op de naleving van regels voor zowel transport als milieu. Deze combinatie van onderwerpen biedt kansen om geïntegreerd toezicht toe te passen. Een voorbeeld is het voorkomen dan wel tegenhouden van export van stoffen uit Nederland die elders schade kunnen toebrengen aan mens en milieu. Hierbij kan gedacht worden aan de ongeoorloofde export van sloopschepen met gevaarlijke stoffen voor ontmanteling op Aziatische stranden.
Voorbeeld: E-waste/elektr(on)isch afval
De ILT houdt toezicht op de regeling Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Deze stelt eisen aan de inzameling en recycling van E-waste in Nederland. In het beleidsprogramma VANG (Van Afval Naar Grondstof) richt het actieprogramma “verduurzaming ketens” zich ook op elektr(on)ische apparatuur.
Het maatschappelijk belang is het duurzaam gebruik van grondstoffen en het uit de recyclingketen halen van gevaarlijke risicovolle stoffen voor mens en milieu. Elektr(on)ische apparaten bevatten veel waardevolle en schaarse grondstoffen die in een recyclingproces zijn terug te winnen. Daarnaast bevatten apparaten toxische stoffen zoals kwik en broomhoudende brandvertragers. Een adequaat recyclingproces scheidt deze stoffen en zorgt voor geïsoleerde verwerking. Daardoor worden gerecyclede materialen niet met schadelijke stoffen verontreinigd en zijn ze zonder risico voor mens en milieu weer bruikbaar in nieuwe producten.
Het toezicht van de ILT draagt ertoe bij dat meer afgedankte elektr(on)ische apparatuur wordt ingezameld voor recycling en daarmee niet wordt gestort of verbrand. Het toezicht op de verwerking beoogt hoogwaardige recycling van ingezamelde elektr(on)ische apparatuur in Nederland. Dit is mogelijk door een hoog terugwinningpercentage en het afscheiden van schadelijke stoffen.
De ILT ziet erop toe dat alleen werkende en geteste apparatuur wordt geëxporteerd, om te voorkomen dat export een sluiproute wordt. Het naleefpercentage is laag. Veel apparatuur is niet voorzien van deugdelijke testrapporten.
Samenwerking in de keten
Door een goede samenwerking met andere instanties kan de ILT de eigen effectiviteit vergroten en lukt het regelmatig om afvalstromen te traceren en tegen te houden die anders als Westers afval in ontwikkelingslanden zouden worden gedumpt. De ILT controleert daarvoor containers in de haven, samen met onder meer Politie en Douane.
Bij het toezicht op gevaarlijke stoffen werkt de ILT volgens een ketenbenadering. Dat wil zeggen dat zij afspraken maakt met andere toezichthouders. Voorwaarde voor deze ketenbenadering, waaraan ook verscheidene onderdelen van de ILT zelf deelnemen, is een gestroomlijnde interne organisatie met een goede informatie-uitwisseling.
Voorbeeld: integraal toezicht op risicovolle bedrijven
De ILT houdt toezicht op transport en overslag van gevaarlijke stoffen bij circa 400 BRZO-bedrijven (Besluit risico’s zware ongevallen). Jaarlijks bezoekt de ILT er 100. Hierbij controleert zij op de diverse prioriteiten, zoals opslag, transport en overslag van gevaarlijke stoffen, biociden, REACH, buisleidingen en asbestverwijdering uit procesinstallaties.
De ILT bezoekt bedrijven die als ‘meest risicovol’ kunnen worden aangemerkt als eerste. Daarvoor werkt de ILT aan een rankingmethodiek.
Behalve op de hiervoor genoemde activiteiten krijgen deze bedrijven ook controle op de prioritaire onderwerpen, zoals brandstoffen en transport van gevaarlijk afval en scheepsafvalstoffen.
Op die manier doet de ILT haar best voor toezicht op de grootste risico’s van gevaarlijke stoffen die zich bevinden in de gehele keten van productie tot (afval)verwerking.
In sommige gevallen kan een verdere interne samenwerking effectief zijn. Zo gaat het uitvoeringsprogramma gevaarlijke stoffen uit van een integrale benadering van de doelgroep. Dit houdt in dat meerdere onderdelen van de ILT aan de hand van verschillende wetten toezien op dezelfde doelgroep. Een dergelijke doelgroepbenadering moet leiden tot minder dubbelingen in toezicht, tot minder toezichtlast voor bedrijven en tot meer effect. Vanuit die gedachte ziet de ILT toe op alle schakels in de brandstofketen, van raffinaderij en bunkerolie tot luchtemissies van zeeschepen.
