Foto Ivo Vrancken

In 2020 voert de ILT op basis van de uitkomsten van de ILT-brede risicoanalyse (IBRA 2019) voor onderstaande onderwerpen verkenningen van een maatschappelijk risico uit. Dit is een noodzakelijke voorfase voor de (eventuele) ontwikkeling van een programma. Bij een verkenning beschrijft de inspectie het maatschappelijke probleem. Ook krijgt de ILT in beeld wat de oorzaken en de veroorzakers van het probleem zijn. Ook brengt de ILT de mogelijkheden om te handelen in kaart.

Pleziervaartuigen

Het toezicht van de ILT op pleziervaartuigen is gebaseerd op deWet pleziervaartuigen 2016. Deze wet en de gerelateerde Europese regelingen richten zich op veiligheid, milieu en het bevorderen van vrij verkeer van pleziervaartuigen en waterscooters binnen de Europese Unie. Uit de verkenning blijkt dat er risico’s zijn. Met name op het gebied van veiligheid en eerlijke concurrentie. Bijvoorbeeld doordat pleziervaartuigen geen CE-markering hebben. De uitkomsten van deze verkenning leiden niet tot een afzonderlijk programma. Maar de ILT gebruikt ze om het regulier toezicht te versterken. Daarnaast neemt de ILT de uitkomsten van de verkenningen pleziervaartuigen, bouwproducten en vuurwerk ook mee in een bredere verkenning over haar rol bij het (Europese stelsel van) markttoezicht op producten.

Ongevallen met schepen

Zo’n 51% van het goederenvervoer van Nederland, vindt plaats per schip. Dat maakt de scheepvaart een belangrijke vorm van transport. Gemiddeld gebeurt er 1 tot 2 keer per dag een scheepsongeval op de Nederlandse wateren. Ongevallen met Nederlandse schepen en schepen in Nederlandse wateren, veroorzaken zowel fysieke en economische schade als milieuschade. Recente ongevallen tonen aan dat de impact van deze ongelukken groot kan zijn. Bevraagde stakeholders zijn het erover eens: de overkoepelende oorzaak voor ongevallen in de scheepvaartsector ligt bij het (falen van) menselijk handelen. Om de oorzaken van dit falen te kunnen duiden, is een verbetering van de informatiepositie nodig. Er zijn nu teveel hiaten. Daardoor komt een risicogestuurde aanpak nog onvoldoende van de grond.

De uitkomsten van de verkenning leiden niet tot een afzonderlijk programma. Maar de ILT gebruikt ze om het regulier toezicht te versterken. 

Ongevallen met vliegtuigen

Door andere prioriteiten is deze verkenning in 2020 niet uitgevoerd.

Implementatie Cybersecurity

Het toezicht op cybersecurity is een nieuwe taak voor de ILT. Dit betekent dat capaciteit, kennis en expertise in opbouw zijn. 2020 staat in het teken van het opbouwen van een informatiepositie bij de 17 Aanbieders van Essentiele Diensten (AEDs). Hierop houdt de ILT toezicht in de sectoren drinkwater, luchtvaart en maritiem. Dit draagt bij aan het krijgen van een completer beeld, waarvoor de ILT een implementatieprogramma cybersecurity is gestart. In dat programma beschrijft de ILT de meerjarige visie op het toezicht. En hoe deze geïmplementeerd moet worden binnen de organisatie. Daarnaast is er in het programma aandacht voor de kennis en kunde op personeelsvlak, die de komende jaren nodig zal zijn. Daarom gaat de ILT opleidingstrajecten inrichten. De ILT zoekt verdere samenwerking op met andere toezichthouders. Zij gaat verkennen wat er samen mogelijk is.

Bouwproducten

In de IBRA 2019 staat, dat onveilige bouwproducten een maatschappelijke schade van € 60 miljoen per jaar veroorzaken. Dat zijn kosten die handelaren en producenten hadden moeten maken. Maar die kosten hebben zij niet gemaakt, door zich niet te houden aan de Construction Products Regulation (CPR). De ILT draagt met haar toezicht bij aan eerlijke concurrentie. En draagt bij aan het aanbieden van bouwproducten met de juiste productinformatie. 

Uit de verkenning blijkt, dat het maatschappelijke probleem vooral ligt in de toepassing van bouwproducten in bouwwerken. Externe belanghebbenden blijken het bij navraag eens te zijn met deze conclusie. Het toezicht op de toepassing van bouwproducten in bouwwerken ligt niet bij de ILT. Maar bij (het lokale) bouw- en woningtoezicht.

De uitkomsten van de verkenning leiden niet tot een afzonderlijk programma. Maar de ILT gebruikt ze om het reguliere toezicht te versterken. Daarnaast neemt de ILT de uitkomsten van de verkenningen pleziervaartuigen, bouwproducten en vuurwerk ook mee in een bredere verkenning over haar rol bij het (Europese stelsel van) markttoezicht op producten.

Bodem

De ILT wil de reikwijdte van het programma Bodem effectiever inrichten.  Daarbij komt de focus te liggen op het tegengaan van het risico op wegmengen van verontreiniging in grond en in (secundaire) bouwstoffen. De aandacht ligt daarbij op de volgende schakels in de ketens van grondstromen en bouwstoffen: produceren, vrijkomen, reinigen, opslag, samenvoegen en transport. 

De ILT zet de onderwerpen uit het huidige programma door, die te maken hebben met het risico op wegmengen van verontreiniging. Het betreft bodemas, grondbanken en het omkatten van grond. 

Vertrouwen

Voor de overheid is het belangrijk dat de burger vertrouwen in haar heeft. De ILT kan vanuit verschillende perspectieven kijken naar vertrouwen:

  1. Het maatschappelijk vertrouwen in instituties;
  2. Het maatschappelijk vertrouwen in de ILT; 
  3. Het vertrouwen van de ILT in instituties en andersom.

De ILT richt zich in eerste instantie op het vertrouwen van de ILT in instituties en andersom. (Wederzijds) vertrouwen tussen de ILT en de instituties op het gebied van leefomgeving en transport, kan leiden tot effectievere samenwerkings- en toezichtrelaties. En dit draagt mogelijk bij aan het wegnemen of verkleinen van risico's, waar de ILT toezicht op uitoefent. De verkenning heeft geleid tot de ontwikkeling van een programma vanaf september 2020. Doel van het programma is om te ontdekken in hoeverre het concept vertrouwen meerwaarde heeft, bij instituties waar de ILT een toezichtrelatie of een samenwerkingsrelatie mee heeft.

Ongevallen door vuurwerk

De IBRA 2019 heeft voor ongevallen door vuurwerk een schadebedrag bepaald van € 34 miljoen per jaar. Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid worden er jaarlijks 11.000 incidenten geregistreerd. De ILT beschermt de consument door productveiligheid van vuurwerk te bevorderen. Dit doet de ILT het hele jaar door. En in samenwerking met, onder andere, de Politie. Uit de verkenning blijkt dat het grootste risico op ongevallen door vuurwerk bij (niet-professionele) consumenten ligt. Dit risico is op te delen in 3 categorieën: 

  • Het gebruik van onveilig vuurwerk; 
  • Het onveilig gebruik van toegestaan (en veilig) vuurwerk; 
  • Het bezitten of gebruiken van verboden (professioneel) vuurwerk door consumenten. 

Het toezicht op dat laatste, is vooral een taak van de Politie en gemeenten. De uitkomsten van de verkenning leiden niet tot een afzonderlijk programma. Maar de ILT gebruikt ze om het reguliere toezicht te versterken. Daarnaast neemt de ILT de uitkomsten van de verkenningen pleziervaartuigen, bouwproducten en vuurwerk ook mee in een bredere verkenning over de rol van de ILT bij het (Europese stelsel van) markttoezicht op producten.

Chemische stoffen (REACH/biociden)

De ILT is toezichthouder op de risico’s van chemische stoffen in de leefomgeving. En zij voert toezicht uit op de Europese regels van chemische stoffen (REACH/CLP) en biociden. 

In toenemende mate worden chemische stoffen geproduceerd en gebruikt waarvan de effecten op de leefomgeving niet of onvoldoende beheersbaar zijn. Dit noemen we de gevaarlijke chemische stoffen/zeer zorgwekkende stoffen. Door gebruik en verspreiding hiervan in de leefomgeving, treedt gezondheidsschade op voor mens en dier. Door het ontbreken van het volledige zicht op de mogelijke blootstellingsroutes en de risico’s daarvan, worden nieuwe gevaren en risico’s niet tijdig herkend. Om hier meer zicht op te krijgen en meer risicogestuurd te kunnen acteren, is verbetering van de informatiepositie nodig. Daarnaast is samenwerking met andere (toezicht) partners van belang. 

De uitkomst van de verkenning is, dat de ILT een programma voor gevaarlijke chemische stoffen (REACH/biociden) ontwikkelt.