Waarom werkt de ILT hieraan?

Het niet-naleven van de Ecodesignrichtlijn leidt tot energieverspilling door elektrische en elektronische apparatuur. Door naleving wordt tot bijna 2035 TWh energie bespaard. Dat is bijna de helft van de Europese energiebesparingsdoelstelling voor 2020. Uit onderzoek van de Europese Unie blijkt, dat 10 tot 20% van de producten niet voldoet aan de Ecodesignrichtlijn. Daardoor wordt ongeveer 10% van de mogelijke energiebesparing niet gerealiseerd. Daarnaast is er een nieuwe instroom van verboden stoffen in de economie, door gebruik van verboden stoffen in elektrische en elektronische producten (Richtlijn 2011/65/EU, ‘RoHS’). Voor producenten die zich wel aan de regels houden betekent dit een ongelijk speelveld. Ook zorgt deze ontwikkeling voor mogelijk vervuilde afvalstromen en ongeschiktheid voor hergebruik. De ILT-brede risicoanalyse (IBRA 2019) schat de totale schade op € 280 miljoen.

Wat wil de ILT bereiken?

Met dit programma wil de ILT de maatschappelijke schade aanpakken die elektrische en elektronische producten veroorzaken. Dit programma richt zich op het tegengaan van:

  • Onnodig energiegebruik, met klimaatverandering tot gevolg;
  • Het gebruik van gevaarlijke en (zeer) zorgwekkende stoffen. Deze stoffen hebben milieu- en gezondheidsschade als gevolg;
  • Het onnodig gebruik van grondstoffen, met uitputting ervan tot gevolg;
  • Onvoldoende afstemming van het productontwerp, op het terugwinnen van grondstoffen.

Wat heeft de ILT in 2020 gedaan?

De ILT voert een risicogerichte verkenning uit. Ook identificeert zij prioritaire productgroepen. Voor deze groepen bepaalt de ILT de toezichtaanpak. Dat doet zij op basis van een eerste marktverkenning.   

Warmtepompen 

De verwarming van huizen en gebouwen heeft, met 41%, het grootste aandeel op het totale energieverbruik van Nederland. Met het oog op duurzame, alternatieve warmtevoorzieningen neemt de verkoop van warmtepompen de afgelopen jaren toe met 35% per jaar. In 2019 en 2020 voert de ILT, vanwege mogelijke risico’s bij warmtepompen, een toezichtactie uit. Daaruit blijkt dat de fabrikanten van 3 van de 14 gecontroleerde merken niet kunnen aantonen dat ze voldoen aan de technische eisen voor energie-efficiëntie, geluid en beperking gevaarlijke stoffen. De overige 11 merken scoren voldoende tot goed. 

De ILT heeft de fabrikanten, importeurs en distributeurs van de 3 warmtepompmerken een waarschuwingsbrief gestuurd. Daarop zijn ze direct gestopt, met het op de markt brengen van deze producten. Daarnaast blijkt dat geen van de gecontroleerde fabrikanten en importeurs voldoet Daarnaast blijkt dat geen van de gecontroleerde fabrikanten en importeurs voldeet aan de verplichtingen voor documentatie- en/of openbare informatieverstrekking. Daardoor is het voor installateurs en eindgebruikers moeilijk, om de juiste warmtepomp voor de specifieke installatie te selecteren. 

Houtpelletkachels en corroderende rookgasafvoerkanalen

Uit verkennend onderzoek van de ILT blijkt, dat binnen enkele jaren corrosie kan optreden bij flexibele rvs-rookgasafvoerkanalen van pelletkachels. Corrosie veroorzaakt gaten in het afvoerkanaal, waardoor rookgassen in de woning kunnen terechtkomen. Ook blijkt dat als er tegendruk van buiten is, de ventilator in de pelletkachel ervoor kan zorgen dat de rookgassen de woning in worden geblazen. De ILT heeft haar bevindingen gedeeld met het ministerie van BZK en relevante instanties. Op donderdag 3 december 2020 heeft de minister van BZK de bevindingen gedeeld met de Tweede Kamer. Ook geeft zij aan dat zij, in het eerste kwartaal van 2021, een technisch onderzoek laat uitvoeren.

Elektromotoren

In 2019 en in 2020 voert de ILT inspecties uit op energiebesparingsmogelijkheden bij de vervanging van elektromotoren. Interviews bij branches en bedrijven bevestigen het inzicht dat elektromotoren, op zich een beperkt, onderdeel uitmaken van het totale energieverbruik bij bedrijven (inrichtingen). En dat energiebesparingsmogelijkheden liggen op het snijvlak van  gebruik, installatie, onderhoud en inrichting. Het toezicht op dit integrale energieverbruik ligt bij de provincies of de gemeenten.

Toezicht via internethandel

Binnen het programma is toezicht op internethandel een belangrijk onderdeel. Dit komt doordat elektrische en elektronische producten volop worden aangeboden op internet. In 2020 beginnen de eerste pilots voor dit toezicht. Zo gaat de ILT een samenwerking aan met handelsplatforms op internet, zoals Facebook en Bol.com. Dankzij die samenwerking kan de ILT ingrijpen bij aangeboden producten die niet voldoen aan de wet- en regelgeving. Zo beschermt de inspectie het milieu en de consument beter.

Europese samenwerking

Om het toezicht te verbeteren, is samenwerking met Europese handhavingspartners en het gezamenlijk optrekken belangrijk. De ILT neemt daarom deel aan een Europese samenwerkingsactie EEpliant3 (Energy Efficiency Compliant Products). En voert gezamenlijke toezichtacties uit. De ILT leidt het werkpakket tapwaterverwarmers en opslagtanks. Dit pakket start in 2020, waarbij een screening en selectie van de producten op de markt is uitgevoerd. De toezichthouders controleren producten, ieder in hun eigen lidstaat. De lidstaten controleren op dezelfde wijze. Onderling wisselen zij kennis en informatie uit. 

Sterkere rol eindgebruikers

De ILT gaat de komende jaren ook de rol van eindgebruikers versterken. De eindgebruiker heeft geen rol en verplichtingen, in de Europese wetgeving rondom Ecodesign en RoHS. Maar de ILT kan  via ander en slimmer toezicht wel meer gebruikmaken van de ‘ogen en oren’ van eindgebruikers. Ook kan de ILT eindgebruikers beter informeren over de producten. Bijvoorbeeld via sociale media.