Foto John Gundlach / Flying Holland

In dit jaarverslag leest u wat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) doet en in 2020 heeft bereikt. De ILT werkt aan veiligheid, vertrouwen en duurzaamheid in transport, infrastructuur, milieu en wonen. Ze doet dat door middel van toezicht en handhaving, opsporing en vergunningverlening op een groot aantal onderwerpen. Ook treedt de ILT op bij incidenten en ongevallen. 

Selectief

Het brede takenpakket van de ILT dwingt tot het maken van keuzes. Op deze manier wil de ILT, met de middelen die zij heeft, het grootste maatschappelijk effect bereiken. 

Jaarlijks bepaalt de ILT met behulp van de ILT-brede risicoanalyse (IBRA), welke van haar taken de grootste maatschappelijke risico’s hebben. De ILT pakt deze risico’s als speerpunten aan.

Effectief

Voor elk van de speerpunten bekijken analisten en inspecteurs, welke mogelijkheden de ILT heeft om de risico’s te verminderen. In het ideale geval neemt een maatschappelijk risico na het optreden van de ILT af. Maar in de praktijk is het lastig om een verband aan te tonen, tussen wat de ILT doet en het bereikte effect. Dit komt door de vele factoren die een rol spelen. Over de effecten van haar acties legt de inspectie verantwoording af aan de Tweede Kamer, burgers en bedrijven. Niet alleen via meerjarenplannen en jaarrapportages. Ook op de website en via social media-kanalen van de ILT verschijnen regelmatig nieuwsberichten met cijfers, toezichtacties en handhavingsinformatie. 

Programmatische aanpak

De ILT werkt in 2020 aan 10 toezichtprogramma’s. De ILT zet met deze programma’s in op de grootste maatschappelijke risico’s. Zij kiest daarbij voor instrumenten die het meest effectief zijn. De programma’s zijn voor het grootste deel meerjarig. Het gaat hierbij om voorbereidende (analyse)activiteiten en het echte ingrijpen.

Taken van de inspectie

Het werkveld van de ILT is heel divers. De inspectie handhaaft op verschillende manieren de naleving van wet- en regelgeving. Dit doet zij door middel van toezicht, opsporing en dienstverlening. Denk bij toezicht aan object- of bedrijfsgerichte inspecties. En aan audits op het gebied van de milieuveiligheid van stoffen en producten. De ILT houdt toezicht op het transport via water, weg, spoor en lucht. Dit doet zij met uiteenlopende onderwerpen, zoals de geluidsnormen van vliegvelden, drones en traditionele zeilpassagiersschepen (‘de bruine vloot’). Ook het toezicht op de passagiersrechten hoort hierbij. Op het gebied van infrastructuur houdt de ILT toezicht op hoogwaterveiligheid, drinkwater, legionella en buisleidingen. Op het gebied van milieu houdt zij toezicht op alles dat de kwaliteit van de leefomgeving kan bedreigen. Bijvoorbeeld bodemwerkzaamheden, het gebruik van biociden en chemicaliën. Maar ook aan de verspilling van schaarse grondstoffen ie het gevolg zijn van de verkeerde verwerking van afval. 

De inspectie werkt voor het grootste deel voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). De handhaving op de rij- en rusttijden (Arbeidstijdenbesluit vervoer) gebeurt samen met de Inspectie SZW, onder gezamenlijke verantwoordelijkheid van de ministers van IenW en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Daarnaast voert de ILT toezichttaken uit voor 3 andere ministeries. Voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) gaat het om het toezicht op de woningcorporaties. Dat toezicht is binnen de ILT ondergebracht in een apart organisatieonderdeel; de Autoriteit woningcorporaties (Aw). Daarnaast houdt de ILT toezicht op CE-markeringen van bouwproducten. Ook houdt zij toezicht op energielabels voor energieprestaties van gebouwen. Voor Economische Zaken en Klimaat (EZK) gaat het toezicht over het verminderen van broeikasgassen en om duurzaam energiegebruik van apparaten. Tot slot houdt de ILT voor Justitie en Veiligheid (JenV) toezicht op de Wet precursoren voor explosieven.

Signaleren en reflecteren

Inspecteurs zijn de ogen en oren van de ILT. Maar ook van de bewindspersonen en de buitenwereld. Inspecteurs signaleren in hun werk vaak als eerste mogelijke (nieuwe) risico’s. Zij geven signalen af en delen hun bevindingen actief met politiek, beleidsmakers of relevante omgeving. De ILT volgt de ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, internationalisering en nieuwe technologieën op de voet. Zodoende is zij voorbereid op mogelijke gevolgen van dergelijke ontwikkelingen voor de taken van de inspectie. 

Bij nieuwe wetgeving, en bij wijzigingen in bestaande wetgeving voert de ILT een Handhaafbaarheids-, Uitvoerbaarheids- en Fraudebestendigheidstoets (HUF-toets) uit. De inspectie reageert vanuit haar ervaring en expertise op iedere voorgenomen wijziging van beleid. 
 

‘De Staat van’

Als invulling van de onafhankelijke signalerende rol van de ILT voor leefomgeving en transport stelt de ILT in op basis van praktijkinformatie en beschikbare feiten voor een aantal specifieke onderwerpen of regio’s een zogenaamde ‘Staat van’ op.

Onder het programma ‘Veilig en duurzaam Schiphol’ brengt de ILT sinds 2017 jaarlijks een Staat van Schiphol uit. Er is een nauwe relatie tussen de Staat en de rest van het programma.

In 2020 begint de ILT met de Staat van Mainport Rotterdam. Deze staat geeft een beeld van de milieu- en transportveiligheid in de Rotterdamse haven. De ILT maakt deze staat in samenwerking met andere autoriteiten in en om het havengebied.

De Autoriteit Woningcorporaties (Aw) brengt jaarlijks de Staat van de Corporatiesector uit.

Optimaliseren dienst- en vergunningverlening

Naast de uitvoering van toezicht, verleent de ILT vergunningen en certificaten. Het verlenen van een vergunning, is vaak het begin van het toezicht. De inspectie geeft informatie en voorlichting over wet- en regelgeving. 

Het aanvragen van een vergunning moet duidelijk, eenvoudig en efficiënt zijn. Daarnaast moet de beoordeling van een vergunning effectief zijn. Ook dit richt zich op het beperken van maatschappelijke risico’s. Om dit te bereiken voert de ILT 2 programma’s uit op het gebied van dienst- en vergunningverlening.

Corona

Vanzelfsprekend heeft de COVID-19 pandemie in 2020 grote impact op het werk van de ILT. De ILT zoekt actief naar mogelijkheden om haar werk zo goed mogelijk te blijven uitvoeren. Risico’s worden opnieuw berekend, op basis van de invloed van COVID-19. In de uitvoering van haar werkzaamheden schakelt de ILT in 2020, sinds de maatregelen ter bestrijding van COVID-19, zoveel mogelijk over van fysieke inspecties naar digitale inspecties.