1.5 Programma Legionella

Waarom werkt de ILT hieraan?

De ILT is toezichthouder op de naleving van de regels voor legionellapreventie in drinkwater van prioritaire instellingen. Prioritaire instellingen zijn locaties waar mensen een hoger risico lopen op een besmetting met de legionellabacterie. Bijvoorbeeld ziekenhuizen, zorginstellingen, hotels, sauna’s en vakantieparken.

Het aantal in Nederland opgelopen legionella-infecties stijgt sinds 2012 jaarlijks. Dit blijkt uit de door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) opgestelde Staat van infectieziekten 2018. Ongeveer 30% van de infecties lopen mensen op in het buitenland. Een besmetting kan plaatsvinden door het inademen van verneveld water (aerosolen), waarin de legionellabacterie zit. Mensen kunnen hierdoor ziek worden en een longontsteking krijgen. Vooral ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid, lopen het risico dat zij hieraan overlijden. De ILT-brede risicoanalyse (IBRA 2019) schat de totale schade op € 210 miljoen.

Wat wil de ILT bereiken?

De ILT wil eraan bijdragen dat er minder legionellaslachtoffers (zieken en doden) in Nederland zijn. Dit kan de ILT niet alleen bereiken; er zijn meerdere instanties die toezichttaken hebben. Bijvoorbeeld omgevingsdiensten, Inspectie SZW en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). 

Wat heeft de ILT in 2020 gedaan?

De ILT voert in 2020 een kortlopend programma voor legionella uit; van januari tot en met november. Binnen dat programma voert de ILT de volgende projecten uit:

Informatiebronnen analyseren

De ILT start in 2020 een pilot met een adviesbureau, dat legionellapreventie uitvoert voor bedrijven en instellingen. Met deze pilot kijkt de ILT, of ze op basis van structurele data, meer risicogestuurd kan werken. Ook kijkt ze of ze een breder inzicht kan krijgen in risico’s. Deze pilot is nog niet afgerond.

Huidige toezicht verbeteren

De ILT brengt in 2020 verbeterpunten in kaart, voor het proces GGD-clustermeldingen. Ook stelt de inspectie een werkinstructie op. De werkinstructie en de verbeterpunten liggen klaar voor afstemming met RIVM en GGD’s. Deze instanties leggen hun prioriteit momenteel bij acties rondom COVID-19. 

Daarnaast brengt de ILT, met input van 60 externe deskundigen, in online sessies de legionellarisico’s in kaart. De meest relevante doelgroepen zijn geanalyseerd op de oorzaken en motieven van het niet naleven van de regels. Hierbij kiest de ILT passende interventies voor bewuste en onbewuste overtreders.
De ILT kan het effect van deze acties op dit moment niet exact bepalen. Wel is het aannemelijk dat beter toezicht leidt tot betere naleving van de regels voor legionellapreventie. En daarmee tot een kleinere kans op legionellabesmetting bij risicovolle doelgroepen.

Zichtbaarheid ILT vergroten met zomeractie

In mei 2020 voert de ILT via haar website, social media en de media een campagne uit. Doel van campagne is om het bewustzijn te vergroten bij iedereen die te maken heeft met legionella. De boodschap: wees er alert op dat bij stilstaand water legionella kan optreden. Veel bedrijven en instellingen liggen in het voorjaar stil. Dit vanwege de maatregelen ter bestrijding van COVID-19. Hierdoor is er mogelijk een verhoogd risico op legionellavorming. 
In juni 2020 is er een gerichte campagne voor bedrijven in de recreatiesector. De ILT roept hen op om extra maatregelen te nemen. Uit telefonische en fysieke inspecties bij zwembaden, hotels, logies, campings en recreatiewoningen blijkt dat 84% zich voldoende bewust is van de risico’s. En dat deze bedrijven de maatregelen tijdens de coronaperiode, hebben uitgevoerd. 

Beter afstemmen met andere inspectiediensten

De ILT stemt in 2020 met de NVWA en de Inspectie SZW af, om te komen tot een sterkere samenwerking en afstemming op het gebied van legionellapreventie. Hierdoor kunnen de inspectiediensten sneller handelen wanneer gevaar op legionella ontstaat.