Toezicht en opsporing

Toezicht en opsporing zijn in 2019 voor een groot deel (nog) niet ondergebracht in de programma’s. Het gaat om taken zoals milieuveiligheid van stoffen en producten, transport via lucht, water, weg en spoor, gevaarlijke stoffen en risicovolle bedrijven en het toezicht op certificerende instellingen en andere overheden. Dit werk continueert en verandert ook.

De ILT werkt ook op tactisch niveau aan het versterken van selectiviteit, effectiviteit en reflectiviteit van het toezicht. Daarvoor wordt informatiegestuurd, programmatisch, projectmatig en multidisciplinair gewerkt. Hierbij worden de ontwikkeling en het gebruik van nieuwe toezichtmethoden benut en worden zwaardere toezichtmethoden zoals opsporing, naar het hele toezichtsveld verbreed. Dat leidt tot meer en op maat toegesneden interventiemogelijkheden.

Een integrale aanpak met slimmere en betere toezichttechnieken en –methodieken is noodzakelijk. Dit als gevolg van de steeds toenemende onderlinge vervlechting van sectoren en snelle technologische ontwikkelingen, zoals de groeiende stroom gevaarlijke en niet-duurzame stoffen in de kleine pakketpost en de komst van zelfrijdende transportmiddelen.

De focus op marktordening en de vernieuwing van de werkwijze geldt ook voor het toezicht op producten zoals vuurwerk, asbest, E-labels, bouwproducten en elektronica.

Voor het toezicht op gevaarlijke stoffen en organismen worden nieuwe inspectiemethoden ontwikkeld, aanvullend (en op termijn vervangend) voor de traditionele inspecties. Het betreft hierbij de integrale ketengerichte aanpak van het transport van gevaarlijke stoffen via lucht, water, weg en spoor, biologische en chemische risico’s en het toezicht op risicobedrijven.

Het toezicht op veilige mobiliteit in rail, lucht- en scheepvaart is gericht op het voorkomen van slachtoffers en schade als gevolg van mobiliteit. In dat kader doet de inspectie onderzoek naar incidenten met slachtoffers en/of andere vormen van schade. De inspectie ontwikkelt hierbij een gerichte aanpak voor het toezicht op grote en complexe bedrijven, zoals NS en KLM. Verder ligt een focus op de Europese taken bij rail, scheepvaart en luchtvaart vanuit de rol van national safety authority.

Voor wat betreft het toezicht op publieke instellingen (onder meer BES-eilanden, Rijkswaterstaat en waterschappen, drinkwaterbedrijven, Defensie) concentreert de ILT zich op het bevorderen van het zelfcontrolerend vermogen van organisaties.

Opsporing en toezicht worden sterker verbonden en er worden informatiepleinen en overlegtafels gerealiseerd, waarin kennis en informatie wordt uitgewisseld. Teams van toezicht en opsporing zullen, daar waar nodig, samen optrekken. Zo wordt opsporing een onderdeel van de totale handhavingstoolbox. Ook wordt strafrecht breder ingezet binnen heel de ILT. Informatie uit toezicht en opsporing wordt teruggegeven aan de rest van de organisatie.

ILT-medewerkers zijn de ogen en oren van de inspectie. Ze geven signalen af over ontwikkelingen en reflecteren continu op de effectiviteit van het optreden van de ILT als geheel. Het contact met de buitenwereld is ook op dit niveau heel belangrijk.

Certificerende instellingen

De ILT onderhoudt een relatie met ruim 600 certificerende instellingen. Een deel van deze certificerende instellingen verstrekt, in mandaat van de overheid (de ILT), certificaten. Dergelijke stelsels, waarbij marktpartijen in mandaat de publieke taak van vergunningverlening uitvoeren, komen voor in verschillende maatschappelijke domeinen en in verschillende vormen. Dit vergt specifieke aandacht van de ILT. Dat bleek onder meer uit het rapport ‘Mastbreuk Harlingen, mast in zicht maar niet in beeld’ (2017) dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) uitbracht naar aanleiding van de mastbreuk van de Amicitia, met slachtoffers tot gevolg.

Behalve dat de ILT in 2019 doorgaat met de professionalisering van haar optreden binnen deze (wettelijke) stelsels, zal zij ook in 2019, mogelijk samen met andere toezichthouders, een nadere analyse maken van mogelijke risico’s voor de publieke belangen die aan dergelijke stelsels kunnen kleven. De ILT komt met een voorstel met effectieve verbeterpunten om mogelijke risico’s zo laag mogelijk te houden. Daarbij zal de mate van veiligheidsbewustzijn en taakvolwassenheid van een sector worden betrokken. Dat geldt ook voor de mogelijkheden voor bundeling van kennis en het voorkomen van ‘blinde vlekken’ in maatschappelijke risico’s door taakversnippering en de mogelijkheden die een toezichthouder al of niet heeft om op te treden.

Bedrijfsvoering

In aansluiting op het algemene rijksbeleid om voorzieningen te delen, bereidt de ILT zich voor op outsourcing van taken. De ILT heeft zelf ook ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen. Doel is om de CO2-uitstoot te verminderen door het aantal vliegbewegingen te verminderen, door gebruik te maken van moderne technologie zoals videoconference, en door het wagenpark elektrisch te maken. In samenwerking met Rijkswaterstaat maakt de ILT in 2018 een analyse van het wagenpark om keuzes te maken voor 2019 en verder.