Luchtvaart

Maatschappelijke doelen

De ILT werkt op diverse manieren aan een veilige luchtvaart, op het terrein van commerciële, kleine en onbemande luchtvaart. Daarbij is ook steeds meer oog voor duurzaamheids- en leefbaarheidsaspecten. De lucht­vaartsector is een van de meest veilige transport­sectoren ter wereld.

Ongevallen in de commerciële luchtvaart vinden zelden plaats, maar kunnen grote schade toebrengen aan de gezondheid (verlies van levens) en infrastructuur, en daarmee ook aan het vertrouwen van de burger in de sector (economische schade) of in de overheid in het geval van onvoldoende handhaving van de regelgeving. Luchthavens hebben een belangrijke economische en maatschappelijke positie in Nederland.

Tegelijkertijd brengt vliegen overlast met zich mee. Daarom werkt de ILT aan het beperken van geluids­overlast, het verminderen van emissies van schadelijke stoffen en het beperken van schade aan het klimaat.

Ontwikkelingen

De ILT ziet de volgende ontwikkelingen:

• Er is een groeiende spanning zichtbaar tussen ambities op het terrein van de benodigde energietransitie, zoals plaatsing van zonnepanelen en windmolenparken, en het obstakelbeleid luchthavens. Het ontbreken van vliegveiligheidsvlakken in (sommige) gemeentelijke bestemmingsplannen is daarbij problematisch.
• Er is sprake van een reeks technologische innovaties in de luchtvaart. Naast de groei van de onbemande luchtvaart gaat het onder meer om elektrisch vliegen (kleine luchtvaart) en de inzet van alternatieve brandstoffen als biokerosine.
• Experimenten met elektrisch vliegen in de passagiersluchtvaart, bijvoorbeeld in de Caraïben, leidt mogelijk tot veranderingen aan gestelde eisen aan infrastructuur. Denk aan brandveiligheid.
• Een toenemend belang, zowel in volume als in bijdrage aan de maatschappelijke ontwikkelingen, van de onbemande luchtvaart (drones). Om deze ontwikkeling in goede banen te leiden, zijn afspraken met de sector en samenwerkingspartners van de ILT, ook in Europees verband, van belang.
• Als gevolg van COVID-19 is het aantal vliegbewegingen in de periode 2020-2021 fors afgenomen. De verwachting is dat dit aantal vanaf 2022 weer toeneemt.
• Op het terrein van luchtvaart is binnen het Koninkrijk sprake van verschillende toetsingskaders tussen de Europese en Caraïbische delen van Nederland.
• In de periode van dit MJP vindt een herindeling plaats van het Nederlandse luchtruim. Betrokken partijen moeten zich in deze periode gaan aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden.

Focus van de ILT

De ILT heeft een brede reeks van verantwoordelijkheden op het terrein van luchtvaart, op zowel het gebied van vergunningverlening als van toezicht. De aandacht gaat in ieder geval uit naar een verdergaande systeembenadering van luchtvaartveiligheid en drones. Voor diverse technologische innovaties geldt dat het inrichten van de benodigde test- en experimenteer­ruimte om betrokkenheid van de ILT vraagt, omdat de wettelijke kaders soms nog onvoldoende ontwikkeld zijn. Hierover worden met de beleidsmakers afspraken gemaakt.

Daarnaast wordt de verdere ontwikkeling van het toezicht op Schiphol voortgezet, waaronder de inzet van besturingstoezicht en aandacht voor veiligheidsmanagementsystemen.

Ook continueert de inspectie de jaarlijkse uitgave van de Staat van Schiphol en wordt deze inhoudelijk verdiept en doorontwikkeld tot de Staat van de Luchtvaart. De ILT blijft investeren in andere vormen van toezicht om zo efficiënt mogelijk te kunnen voldoen aan de wettelijke verplichtingen enerzijds, en het voorkomen van maatschappelijke schade anderzijds. ILT levert jaarlijks een bijdrage aan de luchtvaartmonitor.

Naar aanleiding van de Kabinetsreactie van 26 november 2021 op het OVV-rapport 'Veilige vliegroutes' breidt de ILT het toezicht uit met een beoordeling achteraf van de beslissingen van luchtvaartmaatschappijen over de gekozen vliegroutes.

Ten slotte gaat de ILT met andere partijen, zoals de Europese toezichthouder EASA en Nederlandse partijen, in gesprek over een efficiëntere, risicogestuurde inrichting van het toezicht.

NLVP

In 2020 is het nieuwe Nederlandse luchtvaartveiligheidsprogramma (NLVP) opgesteld. Het NLVP beschrijft hoe de veiligheid is geborgd in samenhang tussen beleid, toezicht en de luchtvaartorganisaties. Het nationale veiligheidsdoel is het continu verbeteren van de luchtvaartveiligheid door het (onder)kennen van de grootste nationale risico's en deze te beheersen tot een acceptabel niveau.

De ILT houdt toezicht op een groeiende groep ondertoezichtstaanden die zich hieraan moet conformeren. Ter verbetering van de vlieg­veiligheid werkt de ILT in deze periode aan veiligheids­promotie in de kleine luchtvaart.

Ten laatste investeert de inspectie verder in de risicogerichte aanpak door onderliggende oorzaken van incidenten op basis van informatie van het Analysebureau luchtvaartvoorvallen te onderkennen en aan te pakken.

Nederlandse Luchtvaartautoriteit

De ILT werkt de komende periode aan de verdere inrichting en versterking van de Nederlandse luchtvaartautoriteit. De ILT vormt deze autoriteit samen met de Directie Luchtvaart van het Directoraat-Generaal Luchtvaart en Maritieme Zaken (DGLM), ieder met eigen verantwoordelijkheden.

Het doel is een sterkere rol te vervullen in de luchtvaartsector, waar vergunningverlening, toezicht en handhaving een belangrijke rol in spelen. De focus ligt op het voldoen aan internationale eisen, het intensiveren van het risicogestuurde toezicht, het inrichten van een gezamenlijk expertisecentrum, en het kunnen inspelen op innovaties in de markt.

De ontwikkelingen in de luchtvaart gaan snel. De huidige maatschappelijke opgaven op het gebied van veiligheid, leefomgevingskwaliteit en duurzaamheid waar de luchtvaartautoriteit voor gesteld staat, zijn groot. Dit vraagt om proactief optreden en een toezichthouder die klaar is voor de toekomst.