Maatschappelijke doelen
Gefluoreerde broeikasgassen (F-gassen) dragen bij aan de opwarming van de aarde. Ozonlaag afbrekende stoffen (OAS) breken de ozonlaag af. Dit vormt een bedreiging voor mens en milieu.
In Europese verordeningen zijn de uitfaseringsdoelstellingen en het voorkomen van emissies van deze schadelijke stoffen vastgelegd. Deze worden onderschreven door de rijksoverheid. Op het gebied van OAS en F-gassen zet de ILT zich hiervoor in en werkt hiertoe samen met diverse partners, zoals de Douane en medeoverheden.
Ontwikkelingen
Op het vlak van OAS en F-gassen ziet de ILT de volgende ontwikkelingen:
- Van gefluoreerde broeikasgassen mag in 2030 nog maar 21% op de Europese markt gebracht worden ten opzichte van het niveau van 2015. Voor 2021-2023 is dit aandeel vastgesteld op 45% en voor 2024-2026 op 31%.
- Ieder F-gas heeft een Global Warming Potential (GWP), dat aangeeft hoeveel meer het gas de aarde extra opwarmt ten opzichte van CO2. GWP-waarden van bijvoorbeeld 4.000 zijn op dit moment nog gangbaar. De reguliere markt werkt toe naar een gemiddeld GWP van 400 om binnen de hierboven genoemde afnemende quota aan de vraag te kunnen voldoen. Door het verlagen van deze grens neemt het aanbod van legale gassen af, waardoor vraag naar illegale gassen toeneemt. Naar schatting is het marktaandeel van illegale gassen nu ongeveer een derde.
- De ILT verwacht dat natuurlijke koudemiddelen, zoals ammoniak, verder hun intrede doen. Deze dragen niet bij aan opwarming van de aarde.
- In 2022 wordt de Europese F-gassenverordening herzien. Op nationaal niveau is het beleidsvoornemen de wetgeving aan te scherpten om een beter handhaafbare situatie te creëren, zodat bijvoorbeeld het bezit van een illegaal verkregen koudemiddel ook strafbaar is.
- De samenwerking tussen de lidstaten wordt via verschillende platforms binnen de EU versterkt. Nederland wil in deze samenwerking actief optreden om de aanpak van de illegale handel succesvoller te maken.
Focus van de ILT
De ILT wil een bijdrage leveren aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en de afbraak van de ozonlaag. Daarvoor wordt ingezet op het terugdringen van de illegale handel in en de emissies van deze stoffen.
De ILT werkt daarbij aan een betere informatiepositie, via onder andere internetscraping, en intensieve samenwerking op nationaal en internationaal niveau met de landelijke politie, douane, Europol, en de eigen opsporingsdienst. Ook communiceert de inspectie over behaalde resultaten en kiest zij de juiste interventies om gedrag positief te beïnvloeden.
Om emissies terug te dringen richt de ILT zich vooral op intensievere samenwerking met de Omgevingsdiensten en het creëren van meer bewustwording en het besef van eigen verantwoordelijkheid bij bedrijven. Het uitgangspunt in de markt moet zijn: 'lekverliezen zijn niet normaal'.
Specifiek is er aandacht voor oude installaties die nog werken op koudemiddelen met een hoog GWP. Vanwege hoge investeringen die de vervanging voor een milieuvriendelijkere installatie met zich meebrengt, blijven deze vaak te lang in bedrijf. Dit heeft hoge emissies en mogelijke aankoop vanuit de illegale markt tot gevolg, doordat zware koudemiddelen niet meer of steeds minder door de legale markt worden geleverd.
Deze vraag naar zware koudemiddelen, maar ook de lagere prijsstelling van koudemiddelen op de illegale markt, zorgt ervoor dat deze illegale markt lucratief is en voorlopig blijft. Hierdoor worden de uitfaseringsdoelstellingen gesaboteerd. Ook vinden illegale activiteiten zoals installatie door niet-gecertificeerde bedrijven plaats die verband houden met de illegale import van gassen. Vandaar dat hier de komende jaren de focus op blijft liggen.
