Maatschappelijke doelen
De ILT werkt aan het beperken van de risico's van chemische stoffen voor de gezondheid, het milieu en de veiligheid. REACH staat voor: Registratie, Evaluatie, Autorisatie en restrictie van Chemische stoffen.
Hierbij gaat het om risico's bij productie, handel, gebruik en misbruik van industriële chemicaliën, biociden en explosieve stoffen en precursoren. Het tegengaan van marktverstoring is een doel van het ILT-toezicht op naleving van de regelgeving voor chemische stoffen.
De kennis over de schadelijkheid van deze stoffen groeit, en daarmee de maatschappelijke onrust en politieke aandacht. Het toezicht moet bijdragen aan de verbetering van het maatschappelijk vertrouwen, doordat de inspectie proactief en reactief signalen oppakt die voortkomen uit het gebruik of misbruik van chemische stoffen en daarmee de risico's van chemische stoffen verkleint.
Ontwikkelingen
Wereldwijd wordt een groeiende hoeveelheid gevaarlijke stoffen geproduceerd en gebruikt, waarvan de effecten op de gezondheid en de leefomgeving – biodiversiteit, klimaat, ophoping in het milieu of een combinatie hiervan – niet of onvoldoende worden beheerst. Door een opwarmend klimaat en de globalisering doen meer plaagdieren en invasieve exoten hun intrede. De bijbehorende chemische bestrijding geeft risico's.
Daarnaast worden steeds meer slecht-afbrekende, mobiele en toxische stoffen ontdekt in (drink)water. ILT wil nagaan of het gebruik ervan is toegestaan en welke maatregelen nodig zijn. Ook groeit de aandacht voor de mogelijke schadelijkheid van de zogenoemde nano-vormen van chemische stoffen.
Chemische stoffen zijn relevant in het streven naar een volledig circulaire economie. Steeds vaker worden 'bijproducten' en voormalige afvalstoffen beschouwd als (secundaire) grondstoffen. Reductie van het gebruik van schadelijke stoffen in materialen en producten verbetert de mogelijkheden voor hergebruik en recycling. De complexiteit van het toezicht op deze stromen neemt toe.
Ten slotte werkt de Europese Commissie (EC) verder aan de uitwerking van de Chemicaliënstrategie, met een potentieel grotere rol voor de toezichthouder. Dit is samengevat in de REACH-verordening over de productie van en handel in chemische stoffen. Het beschrijft waar bedrijven en overheden zich aan moeten houden.
De trend is dat normen steeds scherper worden door technologische vooruitgang en voortgang in onderzoek naar de schadelijkheid van stoffen.
Focus van de ILT
Het toezicht richt zich de komende jaren op de sturing op (blootstellings)risico's van gevaarlijke chemische stoffen in de keten door:
Verbinding met partners versterken
De ILT neemt deel aan het EU-Forum Biocidal Product Regulation (BPR) Subgroup. Ook werkt de ILT intensief samen met andere inspectiediensten als de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), de Nederlandse Arbeidsinspectie, en het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), onder andere in de vorm van regelmatig overleg.
De ILT werkt aan versterking en verbreding van deze samenwerkingen, wat bijdraagt aan naleving door bedrijven. Te denken valt aan gezamenlijke programmering, projecten en verslaglegging, en aan gezamenlijke opdrachtverlening aan laboratoria en kennisinstellingen als het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dit is van belang voor de langjarige doorwerking van het effect van naleving.
Ook kan de samenwerking met onder andere de Douane, de Omgevingsdiensten, Rijkswaterstaat en de waterschappen worden versterkt. Internationaal kan het toezicht worden verbreed onder de nieuwe Europese Markttoezichtverordening.
Benutten signalen, meldingen en kennis over incidenten
De ILT legt signalen neer waar ze kunnen worden opgepakt. Bij het beleidsdepartement voor het actualiseren van wet- en regelgeving en het opstellen van beleidsregels. Of door het inschakelen van het Europees chemicaliënagentschap ECHA, het EU-Forum/ BPR-S, Bureau REACH, het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), betrokken inspectiediensten, en branches of bedrijven.
Verbetering is mogelijk door slimmer en professioneler gebruik te maken van data-analyse van ongevallen en incidenten met chemische stoffen, gebruik van chemicaliën voor de zogenoemde Homemade Explosives die bijvoorbeeld worden gebruikt bij plofkraken, illegaal vuurwerk, en meldingen van ongewone voorvallen op grond van de Wabo. De komende jaren integreert de ILT data-analyse in het toezicht op chemische stoffen, zodat zij beter in staat is risicogestuurd te werken.
REACH-toezicht
De REACH-verordening is in ontwikkeling. Door de toename van hergebruik is er een steeds sterkere samenhang tussen het toezicht op stoffen- en afvalregelgeving, maar tegelijk een minder scherp onderscheid tussen deze verschillende toezichtsdomeinen. Dit komt vooral doordat veilig hergebruik van afval en het kwalificeren van afval tot 'eindeafval' óók toezicht vergt op de naleving van de stoffenregelgeving. De ILT verhoogt haar inzet op het toezicht op REACH en aanverwante regelgeving.
Bedrijven wijzen op eigen verantwoordelijkheid
In het 'stoffenveld' wil de ILT het gebruik van andere vormen van toezicht, zoals communicatie en besturingstoezicht, verder ontwikkelen. Hierbij richt de ILT zich onder meer op nalevingscommunicatie en het beschikbaar maken van informatie over verantwoord gebruik van en handel in chemische stoffen. De ILT gaat anticiperen op de omvangrijke toenemende internethandel in chemische stoffen en online marktplaatsen aanspreken op hun verantwoordelijkheden.
