Maatschappelijke doelen
De ILT zet zich in voor veilig, duurzaam en betrouwbaar bus- en taxivervoer en voor eerlijke concurrentie tussen ondernemers. Het personenvervoer over de weg moet veilig zijn voor de passagiers, de chauffeurs en de overige weggebruikers. Daarvoor is het belangrijk dat chauffeurs bekwaam, uitgerust en betrouwbaar zijn en de voertuigen in een goede technische staat verkeren.
Daarom houdt de ILT toezicht op de kwalificaties en betrouwbaarheid van de chauffeurs, de naleving van arbeids- en rusttijden en de aanwezigheid van de juiste vergunningen voor het uitvoeren van personenvervoer. Ook controleert de ILT of voertuigen zijn goedgekeurd voor het vervoer van personen.
Binnen de taxibranche is sprake van illegaal taxivervoer. Dit verstoort de taximarkt en tast het vertrouwen in en de zekerheid van het taxivervoer aan. Legale taxiondernemingen lopen hierdoor inkomsten mis. De ILT handhaaft op het illegale taxivervoer, samen met de Nationale Politie en de Koninklijke Marechaussee.
Ontwikkelingen
Met de opkomst en groei van de online taxiplatforms vindt een verschuiving plaats in de taxibranche. De bestelmarkt groeit, ten koste van de opstapmarkt. De bestelmarkt kenmerkt zich door een verregaande digitalisering; het plannen, boeken en betalen van het vervoer verloopt via een app. Dit geldt ook steeds vaker voor het vervoer per bus, trein en tram, en voor de groeiende markt van de deelfiets, -scooter en -auto.
Door combinaties van deze (nieuwe) vormen van personenvervoer wordt het reizen op maat en volgens de wensen van de reiziger steeds beter mogelijk: ’mobility-as-a-service’. Binnen deze nieuwe mobiliteitsconcepten speelt duurzaam vervoer een betekenisvolle rol.
De markt voor personenvervoer per bus en taxi is in de periode 2020-2021 aanzienlijk gekrompen. De moeilijke marktomstandigheden tijdens de CoVid-pandemie hebben ervoor gezorgd dat een deel van de ondernemers en chauffeurs is gestopt. De verwachting is dat het bus- en taxivervoer de komende jaren weer toeneemt. De vraag is wat dit betekent voor de toekomstige marktomstandigheden.
Van tijd tot tijd komen er nieuwe typen voertuigen op de markt. Hierbij speelt de vraag of deze vallen onder de categorie taxi of bus, aan welke regels de bestuurders van deze voertuigen moeten voldoen en of de ILT toezicht moet houden.
In de taxibranche gaat de verplichting verdwijnen om gebruik te maken van een boordcomputer voor het vastleggen van de ritten en de arbeids- en rusttijden. In de plaats van de boordcomputer komt de Variant boordcomputer. Volgens planning is de Variant vanaf juli 2024 gereed voor gebruik. De overgangsperiode loopt tot 2028.
Op dit moment wordt de Wet personenvervoer 2000 geëvalueerd. Dit leidt in 2024 waarschijnlijk tot een aanpassing van de wet. De status van online-platformbedrijven is ook in ontwikkeling. De arbeidsrechtelijke positie van platformbedrijven ten opzichte van de chauffeurs is onderwerp van gerechtelijke procedures die invloed hebben op het functioneren van de markt en het toezicht van de ILT daarop.
Focus van de ILT
De ILT zet in op versterking van het informatiegestuurd en risicogericht toezicht op het taxi- en busvervoer. De digitalisering van het toezicht krijgt vorm door het gebruik van het arbeids- en rusttijdenregister in de taximarkt en met het digitaal uitvoeren van inspecties bij onder meer busondernemingen.
Met de informatie uit onder andere digitale inspecties heeft de ILT het busvervoer beter in beeld en kan zij de capaciteit voor weg- en bedrijfsinspecties gerichter inzetten. Daarbij werkt de inspectie samen met toezichtpartners. Voorbeelden zijn de samenwerking met gemeenten, politie en de Koninklijke Marechaussee.
Bij het toezicht op de taximarkt blijft het tegengaan van criminele invloeden een belangrijk thema. Verder investeert de ILT in internationale samenwerking en afstemming. Bijvoorbeeld bij het behalen van de Europese norm voor het aantal chauffeursdagen bij businspecties wegens de rij- en rusttijden.
