Maatschappelijke doelen

Ozonlaagafbrekende stoffen (OAS) en gefluoreerde broeikasgassen (F-gassen) die bijdragen aan de opwarming van de aarde vormen een bedreiging voor mens en milieu. In Europese verordeningen zijn de doelstellingen vastgelegd voor uitfasering en het voorkomen van emissies van deze schadelijke stoffen. Op het gebied van OAS en F-gassen zet de ILT zich hiervoor in. Zij werkt daarvoor samen met diverse partners, zoals de Douane en andere overheden.

Ontwikkelingen

Op het vlak van OAS en F-gassen ziet de ILT de volgende ontwikkelingen:

  • Van gefluoreerde broeikasgassen mag in 2030 nog maar 21% op de Europese markt gebracht worden ten opzichte van het niveau van 2015. Voor 2021-2023 is dit aandeel vastgesteld op 45% en voor 2024-2026 op 31%.
  • Ieder F-gas heeft een Global Warming Potential (GWP), dat aangeeft hoeveel het gas de aarde extra opwarmt ten opzichte van CO2. GWP-waarden van bijvoorbeeld 4.000 zijn op dit moment nog gangbaar. De reguliere markt werkt toe naar een gemiddeld GWP van 400 om binnen de hierboven genoemde afnemende quota aan de vraag te kunnen voldoen. Door het verlagen van deze grens neemt het aanbod van legale gassen af, waardoor vraag naar illegale gassen toeneemt. Naar schatting is het marktaandeel van illegale gassen nu ongeveer een derde.
  • De ILT verwacht dat natuurlijke koudemiddelen, zoals ammoniak, verder hun intrede doen. Deze dragen niet bij aan opwarming van de aarde.
  • In 2022 is een voorstel gedaan om de Europese F-gassenverordening te herzien. Op nationaal niveau is het beleidsvoornemen de wetgeving aan te scherpen. Hierdoor wordt bijvoorbeeld het bezit van een illegaal verkregen koudemiddel ook strafbaar en zijn de regels beter te handhaven.
  • De samenwerking tussen de lidstaten wordt versterkt via verschillende platforms binnen de EU. Nederland wil in deze samenwerking actief optreden om de aanpak van de illegale handel succesvoller te maken.

Focus van de ILT

De ILT wil bijdragen aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en de afbraak van de ozonlaag. Daarvoor zet de inspectie in op het terugdringen van de illegale handel in en de uitstoot van deze stoffen.

De ILT werkt daarbij aan een betere informatiepositie, door onder andere internetscraping en door intensieve samenwerking op nationaal en internationaal niveau met de landelijke politie, Douane, Europol en de eigen opsporingsdienst IOD. Ook communiceert de inspectie over behaalde resultaten en kiest zij de juiste ingrepen om gedrag positief te beïnvloeden.

Om emissies terug te dringen richt de ILT zich vooral op intensievere samenwerking met de omgevingsdiensten en op het creëren van meer bewustwording en het besef van eigen verantwoordelijkheid bij bedrijven. Het uitgangspunt in de markt moet zijn: 'lekverliezen zijn niet normaal'. 

Specifiek is er aandacht voor oude installaties die nog werken op koudemiddelen met een hoog GWP. Oude installaties blijven vaak te lang in bedrijf omdat het duur is de installatie te vervangen door een milieuvriendelijkere versie. Daardoor blijft de uitstoot hoog. Ook bestaat het risico op aankoop op de illegale markt, doordat zware koudemiddelen niet meer of steeds minder door de legale markt worden geleverd.

Het afnemende aanbod van zware koudemiddelen op de legale markt, maar ook de lagere prijs van koudemiddelen op de illegale markt, zorgt ervoor dat de illegale markt lucratief is en dat voorlopig blijft. Hierdoor worden de uitfaseringsdoelstellingen gesaboteerd. Ook vinden illegale activiteiten plaats die verband houden met de illegale import van gassen, zoals installatie door niet-gecertificeerde bedrijven. Daarom blijft de ILT hier de komende jaren de focus op leggen.