De ILT verandert om relevant en effectief te zijn en te blijven. Daarom zijn in 2016 de lijnen van een nieuwe koers uitgezet onder de titel ‘Koers ILT 2021’.  De ILT wil een organisatie zijn die goed in staat is om haar taken uit te voeren en tegelijkertijd flexibel genoeg is om veranderingen het hoofd te bieden. De inspectie wil toegroeien naar een organisatievorm waarin een optimale en centrale informatiepositie sturend is voor al haar werkzaamheden: toezicht, vergunning- en dienstverlening, opsporing en communicatie. De ILT verbetert vanuit haar eigen verantwoordelijkheid de samenwerking met ministeries en is zich in al haar werk bewust van haar omgeving. Ook legt zij aan de maatschappij transparant en actief verantwoording af over haar werk.

De koersverandering is het gevolg van diverse ontwikkelingen, waaronder de parlementaire enquête over de Fyra en de resultaten van een SWOT-analyse met externe partijen. Ook de snelle technologische ontwikkelingen en de kritische samenleving vragen om een moderne en flexibele inspectie die haar toegevoegde waarde laat zien. De koerswijziging is een antwoord op vragen van de Tweede Kamer over de capaciteit van de ILT, de politieke eis dat de zorg voor het publieke belang beter verankerd wordt in het toezicht en de veelheid en diversiteit van taken van de ILT.

4 pijlers liggen in het bijzonder ten grondslag aan de ontwikkeling van de ILT.

1. De ILT werkt selectief

Van een inspectie mag worden verwacht dat zij de per definitie schaarse middelen daar inzet waar de risico’s voor de publieke belangen het grootst zijn en waar haar handelen het meeste effect sorteert. De ILT heeft een breed palet aan taken en een beperkte hoeveelheid mensen om die taken uit te voeren. Het toezicht van de ILT moet daarom meer risico- en informatiegestuurd zijn. Het gaat erom onwenselijke situaties en de maatschappelijke impact ervan te kunnen inschatten en daarnaar te handelen. Dat vraagt om kennis die de ILT in staat stelt om keuzes te maken. Bovendien moet zij vooraf zicht bieden op wat zij doet en waarom en moet zij achteraf verantwoording afleggen over de resultaten van het toezicht. Het is een stevige ambitie om de ILT hiervoor verder klaar te maken, terwijl het dagelijks werk doorgaat.

2. De ILT werkt effectief en is open over haar resultaten

De inspectie legt verantwoording af aan de Tweede Kamer en de maatschappij en geeft inzicht in de effecten van haar inspanningen. In lijn met haar visie op openbaarheid gaat de inspectie proactiever gegevens openbaar maken. Er verschijnen op de website geregeld nieuwsberichten met cijfers, toezichtacties en handhavingszaken. Dit gebeurt ook op andere manieren, zoals via sociale media. In overleggen en sectorbijeenkomsten deelt de ILT haar bevindingen met bedrijven.

3. De ILT werkt reflectief en signaleert

Rijksinspectiediensten zijn de ogen en oren van een minister en een staatssecretaris. De ILT ziet wat er in de samenleving gebeurt en wil haar activiteiten daarop afstemmen. Bij alles wat zij doet staat de oplossing van de maatschappelijke opgave centraal. De ILT spant zich in om transparant te zijn over resultaten en om nieuwe, soms ongewenste ontwikkelingen tijdig te kunnen signaleren. Zij reflecteert op haar eigen handelen, communiceert daarover naar buiten en geeft signalen af aan politiek en beleid. Op deze wijze versterkt ze ook de effectiviteit van haar inzet. De ILT geeft hieraan concreet vorm door tweemaandelijks een rapportage met toezichtsignalen op te stellen voor de bewindspersonen. Daarin beschrijft zij waar zij in de praktijk tegenaan loopt.

4. De ILT biedt optimale dienst- en vergunningverlening

De inspectie past moderne (digitale) technieken toe, verbetert haar eigen efficiency en is zakelijk. Het uitgangspunt voor de verdere ontwikkeling van de dienstverlening is dat de gebruiker duidelijkheid, eenvoud en gemak ervaart en inzicht en overzicht heeft. De ILT is transparant over de kostenopbouw van de vergunningverlening en biedt een goede prijs/kwaliteitverhouding.