Wat is de rol van de ILT?
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zet zich in voor een veilig transport van personen en goederen over het spoor. De maatschappij moet kunnen vertrouwen op een veilig spoor. Het Nederlandse spoor is een veilige, betrouwbare en duurzame vorm van transport. En dat wil de ILT zo houden.
De ILT houdt toezicht op het railverkeer in Nederland. Hieronder vallen het hoofdspoorwegnet, tram, en metro en de overige spoorwegen. De ILT handhaaft regelgeving voor de veiligheid op het spoor. Zij verleent vergunningen aan spoorwegondernemingen, infrastructuurbeheerders en personen die op het spoor werken, zoals machinisten.
De ILT doet audits op de werking van het wettelijk verplichte veiligheidsbeheerssysteem van spoorwegondernemingen en de infrastructuurbeheerder. Ook erkent de ILT opleidingsinstituten voor personen met een wettelijke veiligheidsfunctie. En erkent zij keuringsinstituten voor medisch en psychologisch onderzoek. De ILT geeft vergunningen af voor spoorvoertuigen en onderhoudsbedrijven van materieel.
Daarnaast werkt de ILT aan:
- Een goed uitgevoerd kwaliteits- en veiligheidsmanagement door spoorbedrijven.
- Een betere veiligheidscultuur binnen de spoorsector.
- Een verbeterde veiligheid op risico-onderwerpen.
- Een goed werkend stelsel van erkenning en certificering door derden. Dat wil zeggen, een goed werkend stelsel van conformiteitsbeoordeling (CBI’s) voor een veilige introductie van nieuw materieel of infrastructuur.
- Toezicht op de besturing van spoorwegondernemingen.
Wat heeft de ILT bereikt?
In 2022 heeft de ILT een organiserende rol gespeeld in het bij elkaar en in dialoog brengen van de medische en psychologische keuringsinstanties. Er is een succesvolle sectordag met keuringsinstituten geweest die in 2023 een vervolg krijgt.
Interview over het werk van de ILT
“Ons besturingstoezicht draagt bij aan veiligheid, ook bij ProRail”
Karin Visser, directeur Toezicht en Opsporing ILT
John Voppen, CEO ProRail
Waarom voert de ILT besturingstoezicht uit bij ProRail?
Karin Visser: “Met name op de locatie Kijfhoek waren er veel problemen op het gebied van veiligheid. Dat was soms dweilen met de kraan open. We wilden weten wat de achterliggende oorzaken waren. En waarom de situatie niet verbeterde. Daarom was het belangrijk om naar het hele systeem en de sturing bij ProRail te kijken. Besturingstoezicht geeft namelijk inzicht in de sturing, organisatie en cultuur. Daar zijn we over in gesprek gegaan met het bestuur van ProRail. Veiligheid is namelijk niet alleen belangrijk voor de werkvloer, maar moet op alle niveaus binnen een organisatie bovenaan staan.”
Hoe ervaart ProRail het besturingstoezicht?
John Voppen: “Goed, maar het was ook even wennen. We kwamen uit een situatie waarin de ILT klassiek toezicht hield op specifieke aspecten. Met besturingstoezicht ben je minder op de korte termijn gericht en wordt er meer gekeken naar wat werkt op de lange termijn.”
Voppen vervolgt: “De ILT is absoluut van toegevoegde waarde en een essentieel onderdeel in het spoorsysteem. De spoorsector functioneert als een geheel en ik ben ervan overtuigd dat de ILT daarin een belangrijke rol heeft. Er moet altijd scherpte in dat systeem zitten. De ILT heeft haar nek uitgestoken, want ook voor een inspectie was dit spannend. Ze hebben een belangrijke rol en die hebben ze gepakt.”
Is het besturingstoezicht wat ProRail betreft een aanrader voor de hele sector?
John Voppen: “Ja, ik zou het zeker aanbevelen. Het besturingstoezicht is er in dit geval omdat er iets aan de hand was. Maar je kunt dit ook doen zonder dat er een groot incident of een aanrijding is. Een gesprek over veiligheidscultuur is een waardevolle aanvulling. Natuurlijk blijven inspecties belangrijk, maar dit is de ‘next step’ in het toezicht. Er is betere communicatie van beide kanten. Als er iets is, laat ik het de ILT meteen zelf weten. Dat geeft de inspectie ook vertrouwen. Zij vertellen ons dat we een opener en meer transparantere cultuur hebben gecreëerd.”
Karin Visser: “Je kunt besturingstoezicht zeker preventief inzetten. Het is een middel om zicht te krijgen op de besturingscyclus die gaat over veiligheid en duurzaamheid. In dit geval op het spoor. Bij de ILT wordt regelmatig besturingstoezicht toegepast. Bijvoorbeeld bij de Autoriteit woningcorporaties, drinkwaterbedrijven en in de luchtvaartsector. Besturingstoezicht is een aanvulling op het bestaande object- en systeemtoezicht. De ILT draagt op deze manier bij aan de veiligheid voor medewerkers, reizigers en omwonenden.
Overwegen vrij in het zicht
Overwegen zijn een zwakke schakel op het gebied van spoorwegveiligheid. De ILT heeft geconstateerd dat ProRail nog geen geschikte risicobeoordelingsmethode hanteert voor risico’s op overwegen. De ILT heeft op basis van deze constatering geïntervenieerd met als doel de spoorveiligheid te vergroten.
Een belangrijk veiligheidsaspect bij onbeveiligde overwegen is dat weggebruikers de trein op tijd moeten kunnen zien. Dit om incidenten te voorkomen. Begroeiing en losse objecten kunnen het zicht op het spoor voor weggebruikers belemmeren. Daarom schrijft de wet bepaalde minimale zichtruiten voor, die vrij moeten zijn van objecten. De ILT gebruikt sinds dit jaar 3D-data van een overweg. Hiermee kan de inspecteur van achter zijn beeldscherm beoordelen welke overwegen in aanmerking komen voor een inspectie in het veld. Deze innovatie draagt bij aan de risicogestuurde werkwijze van de ILT.
Verhaal over het werk van de ILT
"Met 3D-data creëren de ILT en ProRail een win-win situatie"
“3D-data zorgen ervoor dat het aantal inspecties kan toenemen; de inspecties worden zelfs beter en onze slagkracht wordt daarmee groter. Onze inspecteurs hoeven niet altijd meer op pad om hun werk uit te voeren. Doordat wij als inspectie innoveren, blijven wij een serieuze gesprekspartner voor een partij als ProRail.
Lees hier het verhaal van Margriet van der Goot, teamleider Rail.
Samenwerking met decentrale overheden
In 2022 verliep de samenwerking met decentrale overheden op het gebied van lokaal spoor goed. Hierdoor worden de juiste handhavende maatregelen genomen naar aanleiding van toezichtsignalen van de ILT. Metropool Rotterdam Den Haag (MRDH) is tevreden over de werkwijze van de ILT en heeft de ILT gevraagd deze werkwijze te continueren.
Extra toezicht op ProRail
In 2022 heeft de ILT extra toezicht uitgeoefend op ProRail. Er is aandacht gevraagd voor belangrijke randvoorwaarden en resultaten over de veilige berijdbaarheid van het spoor. Risicodossiers zijn: overwegen, havenspoorlijn en onderhoudscontracten.
Inzet van drones
De ILT heeft drones gebruikt bij het inspecteren van spoorbruggen. Dit heeft geleid tot een veiliger werksituatie voor inspecteurs en beter zicht op de staat van het onderhoud. Want drones kunnen makkelijker bij moeilijk te bereiken plaatsen op de brug komen.
Concessiewisselingen
Een concessiewisseling betekent dat een nieuwe exploitant het spoorvervoer in een regio overneemt. Deze nieuwe exploitant moet zich tot op zekere hoogte inwerken. De ILT heeft geconstateerd dat deze inwerkperiode tot een afname van veiligheid leidt. Dit is aanleiding geweest een analyse uit te voeren. De lessen die hieruit volgden zijn samen met betrokken overheden en vervoerders toegepast in de praktijk.
Veiligheidscultuur zelf dragen
De ILT heeft 2 themadagen georganiseerd over veiligheidscultuur. Het doel hiervan was de onderwerpen leiderschap, leren van incidenten en samenwerking te stimuleren tussen sectorpartijen. De dagen voorzagen in een behoefte. De ILT is van mening dat de sector die behoefte zelf zou moeten kunnen invullen. Zij heeft daarom de sector ertoe aangezet een dergelijke dag in het vervolg op eigen initiatief te organiseren.
European Rail Traffic Management System (ERTMS)
Het European Rail Traffic Management System (ERTMS) is een Europese standaard voor treinbeveiliging- en besturing. De ILT ontwikkelde een toezichtstrategie op de uitrol van het gebruik van ERTMS. Dit doet zij onder coördinatie van de landelijke programmadirectie ERMTS en in afstemming met de stakeholders, zoals de European Union Agency for Railways (ERA), Arriva en NS. Stakeholders zijn positief en tevreden met de zakelijke samenwerking. Ook moeten de vele veranderingen die door de uitrol van ERTMS spelen, samen aangepakt worden.
Baanwerken
De ILT heeft in 2022 bij baanwerken in kaart gebracht welke risico’s er zijn in de keten van opdrachtgever naar opdrachtnemer. Al deze uitkomsten zijn besproken met de brancheorganisatie RailAlert. Deze bevindingen en aanbevelingen helpt RailAlert om te verbeteren.
Extra inspecties uitgevoerd op de vertrekprocessen van NS-reizigerstreinen op drukke stations
In 2022 heeft de ILT extra inspecties uitgevoerd op de vertrekprocessen van NS-reizigerstreinen op drukke stations. Dit naar aanleiding van Kamervragen en meldingen vanuit de maatschappij. Naast zicht op een veilig vertrekproces, worden inzichten verzameld over de eisen die gesteld zijn aan de concessie.
Extra inspecties uitgevoerd op de graan- en kolentransporten vanuit Oost-Europa
In 2022 heeft de ILT extra inspecties uitgevoerd op het graan- en kolentransport vanuit Oost-Europa. Hiermee heeft zij meer inzicht gekregen in de gevolgen van de oorlog in Oekraïne op het vervoer van graan en kolen. Zo weet de ILT beter op welke transporten zij de nadruk moet leggen bij inspecties.
Omschakelen voor Formule 1 Zandvoort
De ILT heeft ervoor gezorgd dat het treinverkeer tijdens Dutch Grand Prix 2022 goed en veilig is verlopen. Dit door proactief handelen en door samenwerking met stakeholders. Het toezicht heeft ertoe geleid dat alle risico’s van tevoren goed in kaart waren gebracht. En dat er maatregelen zijn genomen om de kans op ongewenste gebeurtenissen te verkleinen.
Nieuwsbericht
- De ILT concludeert dat er nog stappen nodig zijn om 2 aanbevelingen over overwegen beter vorm te geven. De instructies voor een chauffeur (van een bijzonder voertuig) en de ProRail procedure ‘bijzondere oversteek’ blijven voor verbetering vatbaar. De chemiesector pakte inmiddels de OVV-aanbevelingen zo goed op dat monitoring hier niet meer nodig is. De inspectie brengt jaarlijks verslag uit van de ontwikkelingen die gericht zijn op het terugdringen van spoorwegongevallen. Lees het nieuwsbericht Meer aandacht nodig voor oversteek bijzondere voertuigen overwegen.
