Wat is de rol van de ILT?

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op veilig transport van gevaarlijke stoffen in al het transport: spoor, binnenvaart, scheepvaart, wegverkeer, luchtvaart en buisleidingen. Het toezicht richt zich op de hele keten, van productie tot (afval)verwerking. Het doel is het voorkomen van schade aan mens, dier en milieu door het ongewenst vrijkomen van gevaarlijke stoffen tijdens het transport of de overslag.

Ook houdt de ILT toezicht op basis van de Wet vervoer gevaarlijke stoffen (Wvgs), het Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo) en de daaraan gekoppelde Europese en internationale regelgeving. Het onderwerp gevaarlijke stoffen slaat een brug tussen het toezicht op transport en het toezicht op de leefomgeving. Aantasting van de leefomgeving ontstaat vaak door het ongewenst vrijkomen van gevaarlijke stoffen bij het transporteren daarvan. Voorbeelden zijn emissies naar de atmosfeer, bodem- en watervervuiling door lekkages en het verlies van containers met gevaarlijke stoffen. Het toezicht op en de handhaving van regels voor het transport van gevaarlijke stoffen is daarom belangrijk vanuit het oogpunt van veiligheid en vanuit het oogpunt van milieu en leefomgeving.

Wanneer het vervoer van gevaarlijke stoffen niet kan voldoen aan regelgeving, dan kunnen bedrijven in bijzondere gevallen een ontheffing aanvragen bij de ILT. Ook mag de ILT erkenningen afgeven aan instanties op basis van de Regeling erkende instanties vervoer gevaarlijke stoffen. Het gaat hierbij om handelingen bij het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor, de binnenwateren en de zee.

Wat heeft de ILT bereikt?

Toezicht op binnenwateren (binnenvaart)

Het vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren is geregeld in het internationale Verdrag inzake het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren (ADN). In 2022 richtten het toezicht en de handhaving zich onder andere op de afhandeling van incidenten en het doen van verbetervoorstellen om de veiligheid te vergroten. Zo gaf de ILT een signaal af om boord-boord verladingen duidelijker te regelen voor de sector. Ook werkte de ILT mee aan een voorstel om bepaalde werkzaamheden op varende tankschepen mogelijk te maken vanuit het perspectief van veiligheid. Tot slot werkte de ILT regelmatig samen met handhavingspartners voor handhavingsacties op de binnenwateren.

Vaker ontwijking bij varend ontgassen

Een inspectietaak bij het ADN is het toezicht op het varend ontgassen van binnenvaartschepen. De ILT bereidt ook het toezicht voor op de invoering van de milieuregelgeving uit het CDNI-Verdrag (Verdrag inzake de verzameling, afgifte en inname van afval in de Rijn- en binnenvaart). Deze nieuwe regelgeving verbiedt fasegewijs het ontgassen van bepaalde stoffen in de atmosfeer. De regels treden in werking zodra alle betrokken staten het verdrag hebben geratificeerd. De ILT leverde in 2022 een bijdrage aan mogelijke toezichtscenario’s bij deze regelgeving.

In 2022 handhaafde de ILT ook actief op de geldende regelgeving. De ILT constateert daarbij een effect dat door handhaving en communicatie optreedt. Het niet-toegestaan varend ontgassen verschuift naar gebieden waar geen verboden bestaan of waar e-nose netwerken ontbreken. In deze e-nose netwerken vindt samenwerking en informatie-uitwisseling plaats over veranderingen in de omgevingslucht, die geurhinder of een veiligheidsrisico kunnen veroorzaken.

Verder investeerde de ILT in 2022 in het sluitend maken van het (toekomstig) toezicht. Daarin staat de samenwerking en informatie-uitwisseling met omgevingsdiensten (e-nose netwerken) en Rijkswaterstaat (verkeerssystemen) centraal. Hierbij ging veel aandacht uit naar innovatieve technieken om op te kunnen treden, waar e-nose netwerken ontbreken. Daarbij is gebruikgemaakt van drones, zijn pilots gehouden met autonoom opererende drones en zijn proeven voorbereid met mobiele en zelfs drijvende e-noses.

Toezicht op het spoor (RID)

Het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor is geregeld via het RID-verdrag. In 2022 ging de aandacht vooral uit naar de informatievoorziening over het vervoer van gevaarlijke stoffen in treinen en de afronding van een project gericht op het voorkomen van ‘druppellekkages’ (vrijkomen van gevaarlijke stoffen uit de omhulling). De ILT constateerde dat dit door diverse verbetermaatregelen steeds beter gaat, maar dat toezicht op dit onderwerp nodig blijft.

Drones checken deksels

Een ander punt waar de ILT in 2022 op investeerde is de controle van de bovenzijde van ketelwagens. Een ketelwagen of tankwagon is een goederenwagon (trein) die geschikt is voor het vervoer van vloeibare producten. Vanwege extra bewegingskrachten kunnen gevaarlijke stoffen via deksels ontsnappen. De onder stroom staande bovenleiding maakt het voor inspecteurs moeilijk om te controleren of de deksels goed bevestigd zijn. Vorig jaar zijn pilots gehouden om de bovenzijde van deze wagens te controleren met behulp van een drone. Doordat inspecteurs daarmee een groter aantal wagens in korte tijd kunnen inspecteren, verliepen deze pilots zeer succesvol.

Toezicht op de weg (ADR)

Het ADR-verdrag gaat over het internationaal vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg. De ILT is hiervoor de toezichthouder. In 2022 investeerde de ILT veel in communicatie. Zo zijn veel tweets verspreid over de bevindingen van inspecteurs. Daarnaast nam de ILT deel aan een film van Rijkswaterstaat en gaf zij diverse interviews. Ook verschenen publicaties in vakbladen en gaven medewerkers presentaties bij diverse branchenetwerkdagen. Verder verzorgde de ILT opleidingen en trainingen op internationale uitwisselingen in andere ADR-landen.

Covid-19 en afval

Naast reguliere weginspecties besteedde de ILT aandacht aan het Covid-19 afval van teststraten, zorginstellingen en laboratoria. Ook hield ze een terugroepactie voor lekkende cilinders en deed controles van besmet materiaal van de bestrijding van vogelgriep. Verder hield de ILT specifieke acties gericht op gecoate tankwagens, cryogene gassen (op zeer lage temperatuur), digitalisering van vervoersdocumentatie en valse ADR-certificaten.

Buisleidingen

De ILT is de toezichthouder voor het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). In 2022 deed de ILT samen met het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) inspecties bij exploitanten die zowel onder de Mijnbouwwet als onder het Bevb vallen. Hiernaast begon de ILT met ketengericht toezicht op de overdrachtspunten tussen exploitant en leverancier. Dit doet zij in samenwerking met de Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond (DCMR). Het doel hiervan is om inzicht te krijgen in de risico’s op de gehele keten en het toezicht hierop af te stemmen.

Het afgelopen jaar heeft sabotage plaatsgevonden aan de Nordstream 2 pijpleiding in de Baltische Zee. De ILT ziet alleen toe op buisleidingen over land, maar heeft toch alle exploitanten van buisleiding benaderd om alert te zijn op sabotage en om aan te geven hoe zij security garanderen. In het verlengde hiervan nam de ILT deel aan expertvergaderingen van het Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing IenW.

Explosieven en precursoren

De ILT is toezichthouder voor de Wet explosieven voor civiel gebruik (Wecg) en de Wet precursoren voor explosieven (Wpe). Het maatschappelijk effect van de taken van de ILT op deze 2 vlakken was ook in 2022 beperkt. De ILT was, net als in 2021, met de ondertekenende ministeries JenV en IenW in gesprek over het uitvoeringsniveau en de daarbij passende structurele financiering. Deze gesprekken lopen.

Tata Steel

Naar aanleiding van de ontwikkelingen rond Tata Steel deed de ILT in 2022 een vervroegde inspectie. Dit heeft geleid tot het voornemen tot een last onder dwangsom en een diepgaander onderzoek naar alle onderdelen van Tata Steel. De directie van Tata Steel erkent de problemen rond het vervoer van gevaarlijke stoffen en heeft verbetermaatregelen genomen.

Daarnaast wisselde de ILT intensief informatie en kennis uit met lokale en landelijke toezichthouders om de actuele situatie helder in beeld te hebben. Met de omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied vindt inmiddels structureel informatie-uitwisseling plaats.

Samenwerking met Douane

In het kader van de sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne intensiveerde de ILT haar samenwerking met de Douane. Dit had ook positieve invloed op de reguliere ILT-inzet ophet vervoer van gevaarlijke stoffen over zee en door de lucht. Naast intensivering van de bestaande samenwerking bij de risicobepalingen van vrachten met gevaarlijke stoffen, inspecteerde de ILT ook fysiek. Hierbij ontdekte zij administratieve overtredingen bij een aantal rederijen. De ILT heeft de directies van de betrokken bedrijven hierop aangesproken. Ook heeft zij meerdere erkenningen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen door de lucht gewijzigd en ingetrokken.

Nieuwsbericht