Wat is de rol van de ILT?

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op bedrijven voor de naleving van de Europese regelgeving voor productie, handel en gebruik van industriële chemicaliën en biociden.

De ambitie van de ILT is om de blootstelling van mens en milieu aan gevaarlijke chemische stoffen in Nederland te verminderen. De ILT wil vooral ook aandacht richten op de schakels of bedrijven in de keten, die deze chemische stoffen op de markt brengen en toepassen in producten. De ILT heeft op nationaal niveau de samenwerking versterkt met andere rijksinspecties, namelijk de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Het resultaat hiervan is de oprichting van de Stuurgroep Handhaving Chemische Stoffen. Daarin gaan de inspecties hun samenwerkingsovereenkomst actualiseren, zodat er betere afspraken zijn over bijvoorbeeld de rol- en taakverdeling en het handhavend optreden. Bij biociden wordt daarnaast ook samengewerkt op het gebied van de Wet gewasbescherming en biociden met de Unie van Waterschappen en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Wat heeft de ILT bereikt?

Toezicht chemicaliënhandel ook internationaal

De ILT neemt, ook namens de andere rijksinspecties, deel aan het Europese handhavingsnetwerk Forum over het toezicht op de regelgeving voor chemische stoffen. De ILT controleert bij bedrijven producten met chemische risico’s, zowel proactief als reactief. Daarmee vergroot ze de impact van haar toezicht en verbetert zij het maatschappelijk vertrouwen.

In dit Europese verband hebben de ILT, NVWA en NLA een project afgerond over het in de handel brengen en gebruik van zogenoemde geautoriseerde stoffen. Dat zijn schadelijke stoffen, zoals chroom-6, die alleen met een Europese toestemming mogen worden gebruikt. Bij verkeerd gebruik van deze stoffen is de kans op milieuschade groot. Een ander risico is onbewuste blootstelling van werknemers en consumenten (de stoffen kunnen ook voorkomen in producten). Deze aanpak stimuleert bedrijven minder schadelijke alternatieve stoffen te ontwikkelen en te gebruiken dan de schadelijke geautoriseerde stoffen.

In 2022 is gewerkt aan de voorbereiding van een programma Zeer zorgwekkende stoffen (ZZS), dat in 2023 van start moet gaan.

Ook droeg de ILT op verschillende andere manieren bij aan het veiliger omgaan met chemische stoffen. Zo komen er minder schadelijke stoffen in het milieu en neemt de blootstelling van werknemers en consumenten aan deze stoffen af. In dit kader heeft de ILT bedrijven gecontroleerd die luchtverfrissers op de markt brengen. Namelijk op mogelijke aanwezigheid van verboden stoffen in het product. Daarnaast is gecontroleerd of bedrijven de juiste veiligheidsinformatie aan afnemers verstrekken om een veilig gebruik mogelijk te maken. Ook zijn bijvoorbeeld bedrijven gecontroleerd die stoffen terugwinnen uit afval.

Aanpak illegale activiteiten biociden

Bij biociden is het primaire doel van de ILT het verminderen van illegale activiteiten bij de productie, handel en het gebruik van biociden en gasvormende en gasvormige gewasbeschermingsmiddelen. De ILT heeft bijgedragen aan het beperken van de risico’s bij een fosfine incident in de Amsterdamse haven medio 2022. Daar dreigde blootstelling van personen aan het giftige fosfine, dat in strijd met de regels nog in een scheepslading maïs aanwezig was.

De ILT heeft bijgedragen aan een ketenanalyse Fosfine die moet leiden tot aanpassing van de (internationale) transportregelgeving. Daarmee kunnen ernstige incidenten worden voorkomen. Na afstemming met de ILT gaat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) ingrijpen in de fosfine-toelatingen. Dit om het gebruik van losse pillen tijdens transport te verbieden. Dit leidt tot een veiliger gebruik van deze biociden met minder kans op vergiftiging door deze stoffen.

In 2022 is het project Seizoensgebonden plaagdierbeheersing gestart. Daarbij zijn inspecties bij plaagdierbestrijders uitgevoerd die insecticiden gebruiken. Een belangrijk effect is dat dat er minder biociden zijn ingezet.

Internationaal was de ILT actief tijdens het project Biociden met inspecties bij toelatinghouders die zeer zorgwekkende biociden (insecticiden en rodenticiden) in de handel brengen. Dit heeft geleid tot veiliger gebruik van deze biociden.

Ook droeg de ILT op verschillende andere manieren bij aan het verminderen van illegale activiteiten bij de productie, handel en het (al dan niet professionele) gebruik van biociden. De ILT handhaafde bijvoorbeeld op etiketten van middelen voor het bestrijden van de eikenprocessierups.

Conflictmineralen

In Nederland is de ILT bij wet aangewezen als competent authority (toezichthouder) op de Europese Verordening conflictmineralen. In deze rol controleert de ILT of de in de Verordening genoemde verplichtingen voor passende zorgvuldigheid (due diligence) worden nageleefd. De controles vinden achteraf plaats over het voorgaande kalenderjaar. De ILT selecteert bedrijven op basis van informatie over import, eigen bevindingen en informatie van derden. In het afgelopen jaar deed de ILT onderzoek naar de bedrijven die vallen onder de wetgeving en hun toeleveringsketens. Ook heeft de ILT een brede inventarisatie gedaan onder de ondernemingen die op basis van ontvangen gegevens, meer dan een bepaalde hoeveelheid metalen en mineralen met tin, tantaal, wolfraam of goud in de EU importeren. Tenslotte heeft de ILT een dashboard ontwikkeld voor het vaststellen van de doelgroep en om de herkomst en bestemmingen van de mineralen in beeld te krijgen. Deze activiteiten hebben veel inzichten gegeven om het toezicht in het aankomende jaar verder vorm te geven. Dit in nauwe samenwerking met de toezichthouders van andere EU-landen.