Maatschappelijke doelen
Drinkwater is een eerste levensbehoefte. Een goede drinkwatervoorziening is essentieel voor volksgezondheid, welzijn en welvaart van de samenleving. Daarmee is het een vitale publieke dienst van groot algemeen belang.
Centraal daarbij staat de duurzame veiligstelling van de drinkwatervoorziening. De ILT streeft naar een optimale waarborging van de kwaliteit en de continuïteit van de drinkwatervoorziening. Op een wijze die past binnen de randvoorwaarden van een duurzame ontwikkeling van onze samenleving en tegen maatschappelijk verantwoorde kosten.
Verontreinigd drinkwater zorgt voor fysieke en gezondheidsschade en leidt tot maatschappelijke onrust. Uitval van levering van drinkwater leidt tot maatschappelijke onrust en bij langdurige uitval tot maatschappelijke ontwrichting.
Een verkeerde tariefstelling voor drinkwater kan economische schade opleveren of op termijn een risico vormen voor de leveringszekerheid doordat er te veel of juist te weinig kosten in het tarief zijn meegerekend.
Ontwikkelingen
Op het terrein van drinkwatervoorziening is sprake van steeds grotere uitdagingen voor de drinkwaterbedrijven en een toenemend risico voor de kwaliteit en kwantiteit van drinkwater.
Zo neemt de vraag naar drinkwater toe en tegelijkertijd neemt de natuurlijke beschikbaarheid van drinkwaterbronnen af. Op jaarbasis beschikt Nederland over voldoende water, maar regionaal en seizoensafhankelijk kunnen watertekorten ontstaan. Dit stelt extra eisen aan de robuustheid van het watersysteem en aan de (toekomstige) drinkwatervoorziening.
In Caribisch Nederland zijn de beschikbaarheid en betaalbaarheid van drinkwater een opgave. Ook is sprake van een groeiende investeringsopgave, die nodig is om onder andere verouderende infrastructuur tijdig te vernieuwen.
Drinkwaterbedrijven moeten daarnaast blijvend anticiperen op (veranderingen met betrekking tot) cyberdreigingen.
De kwaliteit van grond- en oppervlaktewater als bron voor drinkwater staat onder toenemende druk. Zowel bekende als opkomende antropogene stoffen worden aangetroffen op de winningslocaties. De onzekerheden rond de huidige bronnen maken dat drinkwaterbedrijven zich oriënteren op alternatieve bronnen (bijvoorbeeld brak water of gezuiverd afvalwater) en nieuwe zuiveringstechnieken.
De energietransitie leidt bovendien tot toenemend gebruik van de ondergrond (bodemenergiesystemen en warmteopslag) en alternatieve warmtevoorziening, waaronder centrale voorziening van wijkwarmtapwater. Onzorgvuldige toepassing kan leiden tot vervuiling van het grondwater, opwarming van drinkwater en ongewenste groei van micro-organismen zoals Legionella.
Rond wet- en regelgeving spelen de volgende ontwikkelingen:
- De Drinkwaterwetgeving wordt deels aangepast op basis van de eind 2020 vastgestelde Europese Drinkwaterrichtlijn.
- Er wordt een wijziging verwacht in de regelgeving ten aanzien van legionella: zorginstellingen worden toegevoegd aan de prioritaire instellingen, waarvoor toezicht door de ILT geldt.
- Voor Bonaire en Sint Eustatius zijn de Wet elektriciteit en drinkwater BES (WedB) en het Besluit elektriciteit en drinkwater BES van kracht. De WedB is niet van toepassing op waterlevering op Saba. Ook deze wetgeving wordt deels aangepast.
Focus van de ILT
De ILT anticipeert als vergunningverlener en toezichthouder op de geschetste ontwikkelingen door met een bredere blik te beoordelen hoe de drinkwatervoorziening op een verantwoorde manier geborgd en vernieuwd wordt. De ontwikkeling en toepassing van besturingstoezicht is hierbij een belangrijke aanvulling op het bestaande toezichtarrangement. In afstemming met de drinkwaterbedrijven stelt de ILT een toezichtskader drinkwater op.
Ontwikkelingen als klimaatverandering, antropogene stoffen, cybersecurity en een toenemende investeringsopgave worden daarnaast nadrukkelijker in het toezicht en bij de beoordeling van meetprogramma's en verstoringsrisicoanalyses betrokken. Ook in wettelijke ILT-onderzoeken (zoals drinkwaterkwaliteit en prestatievergelijking) krijgen ze nadrukkelijk een plek.
Bovendien geeft de ILT meer aandacht aan de feitelijke uitvoering van de leveringsplannen en verbetering van deze plannen voor verhoging van de leveringszekerheid en kwaliteit van het drinkwater. Ook komt er aandacht voor eigen winningen van drinkwater vanwege achterblijvende verzoeken om beoordeling van de meetprogramma's.
Levering van wijkwarmtapwater krijgt daarnaast meer aandacht, evenals initiatieven van niet-drinkwaterbedrijven om drinkwater te maken en leveren uit andere bronnen dan oppervlakte- of grondwater. Leveranciers worden in kaart gebracht en beoordeeld op naleving van de wettelijke verplichtingen.
De ILT richt haar toezicht op de drinkwatervoorziening in Caribisch Nederland, waar beschikbaarheid en betaalbaarheid een opgave zijn, verder in. Via een handhavingsplan worden ook de mogelijkheden van lokaal toezicht verkend.
