De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is de toezichthouder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Bijna 1300 medewerkers werken dagelijks aan veiligheid, vertrouwen en duurzaamheid in transport, infrastructuur, milieu en wonen.
Werkveld
Het werkveld van de ILT is divers, zowel qua type werkzaamheden als qua onderwerpen.
De hoofdtaken van de ILT zijn toezicht, opsporing en vergunningverlening. Deze taken hebben betrekking op een diversiteit aan onderwerpen, zoals afval, biociden, chemicaliën, drinkwater, hoogwaterveiligheid, vervuilde grond, en het transport via de weg, het spoor, het water, door de lucht, via de ondergrond en door buisleidingen.
Op het gebied van wonen ziet de Autoriteit woningcorporaties – onderdeel van de ILT – toe op het gedrag van woningcorporaties en op hun financiële beheer, zodat deze zich concentreren op hun kerntaak: zorgen dat mensen met een laag inkomen goed en betaalbaar kunnen wonen.
De omvang van het takenpakket van de ILT neemt toe. Dit wordt deels veroorzaakt door een uitbreiding van het aantal wettelijke verplichtingen, deels door de maatschappelijke ontwikkelingen die tot nieuwe inzichten over maatschappelijke risico's kunnen leiden. Een goed voorbeeld hiervan zijn de ontwikkelingen op het gebied van cybersecurity, waarbij de ILT namens de minister van I&W toeziet op de (digitale) veiligheid van de vitale infrastructuur. Zowel door de toenemende digitalisering als de uitbreiding van het aantal aanbieders van essentiële diensten (AED) nemen de taken van de ILT sterk toe.
Behalve voor het ministerie van IenW voert de ILT taken uit voor 5 andere departementen: Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Economische Zaken en Klimaat, Justitie en Veiligheid, Buitenlandse Zaken, en Financiën. Ook voert de ILT taken uit samen met de Inspectie SZW.
Missie en koers
Vanaf 2016 is de ILT anders gaan werken. De basis hiervoor is neergelegd in de Koers ILT. Centraal hierin staat het maatschappelijk effect: het beperken van maatschappelijke schade. De kernwaarden van de Koers zijn: selectief, effectief, reflectief en optimale dienst- en vergunningverlening. De missie van de ILT is:
De ILT werkt aan veiligheid, vertrouwen en duurzaamheid in transport, infrastructuur, milieu en wonen
Selectief
De hoeveelheid aan taken in combinatie met de per definitie begrensde capaciteit dwingt tot het maken van scherpe keuzes. De ILT wil de capaciteit vooral inzetten waar zij de grootste bijdrage aan veiligheid, vertrouwen en duurzaamheid kan leveren en waar het handelen van de ILT het grootste effect kan sorteren.
Voor een groot deel doet de ILT dit door jaarlijks te beoordelen waar de grootste maatschappelijke risico's bestaan. Daarnaast kijkt zij vanzelfsprekend naar de wettelijke taken waaraan zij moet voldoen. Ook houdt de ILT rekening met thema's vanuit de politiek en de maatschappij.
Effectief
De ILT wil de resultaten van haar handelen kunnen verantwoorden. Dit betekent dat de medewerkers van de ILT weten waarom ze hun werkzaamheden uitvoeren, en dat voortdurend wordt gekeken naar de beste manier om risico's te verminderen. Soms kan dat door middel van (traditionele) inspecties, maar steeds vaker zet de ILT een combinatie van instrumenten in. Dat gebeurt voor een belangrijk deel in de vorm van programma's.
Daarbij worden vernieuwing en uitvoering van het toezicht samengevoegd, zoals bij nieuwe vormen van dataverzameling en informatieanalyse. De informatiegerichte werkwijze is door de gevolgen van de Covid-19 pandemie versneld vanwege beperkingen aan het doen van inspecties op locatie. Ook investeert de ILT in systematische kennisontwikkeling over de effectiviteit van het toezicht.
Reflectief
De inspecteurs van de ILT zijn de ogen en oren van de inspectie, samen met analisten die de informatie duiden. De medewerkers vormen het belangrijkste kapitaal van de ILT en signaleren in hun werk vaak als eerste mogelijke (nieuwe) risico's, bijvoorbeeld door het tekortschieten van bestaande regelgeving.
Door het afgeven van dergelijke signalen aan beleid, politiek en samenleving draagt de ILT bij aan veiligheid, vertrouwen en duurzaamheid.
Optimale dienst- en vergunningverlening
Het verlenen van een vergunning is vaak het begin van toezicht. De ILT streeft naar een duidelijk, eenvoudig en efficiënt proces van vergunningverlening, waarbij de beoordeling van de aanvraag bijdraagt aan het verminderen van maatschappelijke risico's.
De komende jaren werkt de ILT aan de verbetering van de dienstverlening. Zo heeft de ILT sinds 2020 de dienstverlenende activiteiten gebundeld in een loket.
Over dit meerjarenplan
De ILT heeft dit Meerjarenplan 2022-2026 opgesteld naar aanleiding van aanwijzing 10 van de minister-president inzake de rijksinspecties, waarin is vastgelegd dat een rijksinspectie werkt op basis van een werkprogramma dat is goedgekeurd door de minister en is aangeboden aan de Staten-Generaal.
In dit Meerjarenplan beschrijft de ILT de ambities voor de komende jaren. De Koers blijft leidend; op basis van zowel verandering in wettelijke taken als maatschappelijke ontwikkelingen vinden uitbreidingen, verdiepingen en accentverschuivingen plaats. Voor dit MJP is een omgevingsanalyse uitgevoerd op basis van literatuuronderzoek en gesprekken met uiteenlopende stakeholders.
Kiezen voor maatschappelijke effect geeft een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen waarmee de ILT de komende jaren rekening houdt. Deze ontwikkelingen leiden, in lijn met de Koers, tot een aantal richtinggevende keuzes die in Richtinggevende keuzes worden samengevat.
Waaraan werkt de ILT beschrijft welke gevolgen deze keuzes hebben voor de onderwerpen waaraan de ILT in de periode 2022-2026 werkt. Ten slotte gaat De organisatie in op de ILT-organisatie.
Bij het MJP zijn bijlagen opgenomen, met respectievelijk meer informatie over de werkvelden waarbinnen de ILT werkt, een overzicht van nieuwe taken, een overzicht van taken en verplichtingen, en een weergave van 'rode draden' uit de gesprekken met stakeholders.
Sturing en verantwoording
Dit Meerjarenplan bestrijkt de periode 2022-2026. De keuzes in dit Meerjarenplan zijn keuzes op hoofdlijnen; ze vloeien voort uit een aantal externe ontwikkelingen en zijn gericht op het bereiken van maatschappelijk effect.
In de jaarplannen vertalen de onderdelen van de ILT deze keuzes naar de inzet van mensen en middelen, en daarmee naar uit te voeren activiteiten.
In het jaarverslag legt de ILT verantwoording af over deze activiteiten en de resultaten ervan. Dit vormt weer input voor een volgend Meerjarenplan. Grafisch weergegeven:
