Maatschappelijke doelen
In het waterbeheer zijn de belangrijkste maatschappelijke risico's gerelateerd aan overstromingen vanuit de zee en grote rivieren die plaatsvinden als een primaire waterkering faalt. De veiligheidseisen die gesteld worden aan deze waterkeringen moeten de kans op falen klein houden, want het effect dat een dergelijke overstroming heeft op burgers, natuur en economie is immens.
Daarnaast kent Nederland overstromingsrisico's als gevolg van het falen van regionale waterkeringen, die ook aanzienlijk zijn, maar minder ontwrichtend. Het hoogwaterveiligheidsrisico is groter dan de som van alle overige externe risico's in Nederland.
Ontwikkelingen
Nederland staat voor de opgave om haar inwoners en economische activiteiten voor de nabije toekomst goed te beschermen tegen een stijgende zeespiegel en grotere waterafvoeren via de rivieren. In 2050 moeten daarom alle primaire waterkeringen die door Rijkswaterstaat en de waterschappen beheerd worden, voldoen aan nieuwe veiligheidsnormen.
Het toezicht op de primaire waterkeringen is sinds 1 januari 2017 een wettelijke taak van de ILT. In de periode tot en met 2023 staat voor de ILT de controle van de beoordeling van de primaire waterkeringen door waterkeringbeheerders centraal. Deze wordt iedere 12 jaar herhaald. Waterkeringen die niet voldoen aan de veiligheidsnormen moeten worden versterkt.
In de huidige beoordelingsronde wordt voor het eerst getoetst aan de nieuwe veiligheidsnormen. Voor alle betrokken partijen is deze beoordeling dus ook een belangrijk leerproces dat mogelijkheden tot verbetering van het beoordelen oplevert. Het directoraat-generaal Water en Bodem (Ministerie van IenW), de waterkeringbeheerders, kennisinstituten en de ILT delen hun kennis en ervaringen en gaan na 2023 verder met het ontwikkelen van regelingen en instrumenten. Als toezichthouder heeft de ILT een belangrijke rol als het gaat om uitvoerbaarheid en betrouwbaarheid.
In 2021 wordt de beleidsdoorlichting Integraal Waterbeleid afgerond. De evaluatie van de Waterwet wordt onder verantwoordelijkheid van de beleidsdirectie in 2024 afgerond. Op hoogwaterveiligheid levert de ILT inzet en informatie om de doelmatigheid en doeltreffendheid van het waterbeleid vast te stellen.
Ten slotte is de beveiliging van data en informatie belangrijk ter bescherming tegen ongewenste inbreuken op onze hoogwaterveiligheidsvoorzieningen. De ILT krijgt als toezichthouder mogelijk een rol in het toezicht op cybersecurity voor deze voorzieningen.
Focus van de ILT
Tot 2023 ligt de prioriteit bij het op tijd af krijgen van de controles (LOB1), waar eerder vertraging bij is ontstaan in de planningen van de waterkeringbeheerders. De toezichtcapaciteit wordt tijdelijk verhoogd.
Parallel hieraan wordt gewerkt aan een toezichtstrategie Hoogwaterveiligheid voor de periode na 2023. Hierin gaat de ILT veel meer de focus leggen op het functioneren van besturing, organisatie, beheer en uitvoering, die er gezamenlijk voor moeten zorgen dat de hoogwaterveiligheid op orde is. De 'keten' als geheel is namelijk bepalend voor de belangrijkste risico's en het niveau van veiligheid. Dit betekent dat ook aanvullende of andere toezichtsmethoden worden verkend, zoals besturingstoezicht.
