De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) wordt ook gezien als de ogen en oren van de minister en de staatssecretaris. Deze rol is ook vastgelegd in de aanwijzingen inzake de rijksinspecties (Aanwijzing 12 van de Regeling van de minister-president, minister van Algemene Zaken van 30 september 2015, nr. 3151041, houdende de vaststelling van de Aanwijzingen inzake de rijksinspecties). De inspecteurs zien dikwijls als eerste in het veld of het ingezet beleid van een bewindspersoon werkt. Maar ook nieuwe ontwikkelingen en risico’s merken zij vaak als eerste op. Om de bewindspersonen hierover te informeren stelt de inspectie elke 2 maanden een rapportage met zogenoemde toezichtsignalen op. Deze toezichtsignalen worden dan naar de beleidsdirecties verstuurd die ze voorzien van een beleidsreactie en doorsturen naar de bewindspersonen.

Vraag om actie

De ILT maakt onderscheid tussen actievragende en informerende signalen. In het eerste vraagt de inspectie de beleidsdirectie om actie te ondernemen. Dit kan zijn het aanpassen van wet- of regelgeving als de ILT een hiaat constateert. Maar een gevraagde actie kan ook het implementeren van gerechtelijke uitspraken zijn, het bespreken van knelpunten in bestuurlijke overleggen of het implementeren van aanbevelingen naar aanleiding van een ongevalsonderzoek. Bij de informerende signalen informeert de ILT de bewindspersonen over zaken die haar zijn opgevallen maar niet direct actie vragen. Het gaat dan bijvoorbeeld over inspectieresultaten van een bepaald onderzoek dat de ILT heeft uitgevoerd (zie signaal 1: Onderzoek totale vergunningsituatie bedrijven) of actualiteiten (zie signaal 8: NSR onderdeel Abellio gaat rijden in Nederland).

In 2016 geeft de ILT 54 toezichtsignalen af waarvan 39 actievragende signalen en 15 informerende signalen. Van deze actievragende signalen zijn er in 2016 6 afgehandeld, zijn er 26 nog in behandeling en staan er nog 7 open. Van de openstaande signalen, heeft de ILT in 2016 geen beleidsreactie ontvangen. Het gaat hier om signalen die aan het einde van het jaar zijn ingediend. Van de signalen die in behandeling zijn betreft het wijzigingen van wet- en regelgeving die een langere doorlooptijd hebben, signalen waarbij de ILT nog om aanvullende informatie is gevraagd door de beleidsdirectie of signalen waarbij nader overleg vereist is. Van de 6 afgehandelde signalen heeft de beleidsdirectie:

  • bij 1 signaal de gevraagde actie van de ILT opgevolgd,
  • bij 1 signaal aangegeven dat de gevraagde actie al eerder is ingezet door de beleidsdirectie,
  • bij 1 signaal de ILT geadviseerd om de gevraagde actie in internationaal verband aan te kaarten,
  • bij 1 signaal na overleg met ILT en de juridische afdeling geconcludeerd dat het vermeende handhavingsknelpunt toch handhaafbaar is, en
  • bij 2 signalen aangegeven dat de actie niet opgevolgd zal worden.

Signaal over certificerende instellingen

Informerende signalen zijn divers van aard. Sommige signalen gaan over positieve ontwikkelingen, andere over toezichtresultaten. Zo geeft de ILT in 2016 een signaal af over het toezicht op Certificerende Instellingen (CI’s) binnen het bodembeheer. Het beeld dat de ILT heeft van de naleving door CI’s op het werkveld bodem is nog niet positief. De inspectie geeft aan dat zich bij CI’s bepaalde overtredingen voordoen die vaak voorkomen.

De interventies van de ILT na overtredingen zijn erop gericht om veranderingen bij CI’s te bewerkstel­ligen op procesniveau waar kritische werkprocessen plaatsvinden. De ILT beoogt het ongedaan maken van overtredingen te borgen in verbeteringen op systeemniveau. De ILT heeft in 2015/2016 2 CI’s geïnspecteerd en inspecteert in 2017 4 CI’s binnen het bodembeheer. Elke CI wordt voortaan minimaal één keer in de 2 jaar geïnspecteerd door de ILT. Inmiddels heeft één CI een dwangsom van € 15.000 verbeurd omdat zij niet voldeed aan de eisen die gelden voor certificering. Naast corrigerend optreden werkt de ILT ook aan gedragsbeïnvloeding, bijvoorbeeld door veel voorkomende overtredingen, die bij certificaathouders worden geconstateerd, bij CI’s aan de orde te stellen.

Hierna volgt een overzicht van de toezichtsignalen van de ILT in 2016. Dit overzicht bevat de toezichtsignalen zoals opgenomen in de rapportages die in 2016 naar de beleidsdirecties zijn gestuurd. Dit zijn signalen afkomstig uit de periode november 2015 tot november 2016. De signalen van november en december 2016 zijn in 2017 naar de beleidsdirecties gestuurd.