Schiphol moet zich aan regels houden om de veiligheid en gezondheid van omwonenden en personeel op Schiphol te beschermen. Deze normen en regels staan in het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol (LVB). Er zijn normen voor externe veiligheid, geluid en de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen.
Regels voor externe veiligheid
Voor de externe veiligheid geldt er een norm voor het totale risicogewicht (TRG) van vliegverkeer. Daarnaast wijst het Luchthavenindelingbesluit (LIB) voor Schiphol 3 zones aan waar bouwbeperkingen gelden (zone 1,3 en 5). Dit om het aantal omwonenden te beheersen dat wordt blootgesteld aan externe veiligheidsrisico’s. Ook gelden er in de buurt van Schiphol bouwbeperkingen in verband met de vliegveiligheid, deze regels hebben betrekking op de hoogte van gebouwen, objecten en bouwkranen.
Regels voor geluid
Om de geluidsoverlast voor omwonenden te beperken, stelt het LVB normen en regels voor baangebruik, het aantal nachtvluchten en de routes die gevlogen moeten worden. Ook houdt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) toezicht op het gebruik van toegewezen slots voor starten en landen. Regels hierover staan in het Besluit slotallocatie. Er is een norm voor het Totaal Volume Geluid (TVG). Ook controleert de ILT of de geluidsbelasting in handhavingspunten binnen de voor deze punten geldende grenswaarden blijft. Tot slot wijst het Luchthavenindelingbesluit (LIB) voor Schiphol 3 zones aan waar bouwbeperkingen gelden vanwege geluid (zone 2, 4 en 5).
Nieuw Normen- en Handhavingsstelsel Schiphol voor geluid (NNHS)
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ontwikkelde met de Omgevingsraad Schiphol (ORS) een nieuw stelsel om geluidshinder door vliegverkeer te reguleren: het Nieuwe Normen- en Handhavingstelsel Schiphol (NNHS). Hierin staan regels voor preferentieel baangebruik, als aanvulling op bestaande baangebruikregels. Ook legt het NNHS de al langer bestaande criteria voor gelijkwaardige bescherming (gelijkwaardigheidscriteria) vast en vertaalt deze naar grenswaarden voor geluid, luchtkwaliteit en externe veiligheid. De regels over grenswaarden bij handhavingspunten komen daarmee in het nieuwe stelsel te vervallen.
De wetgeving waar het NNHS deel van uitmaakt, LVB1 (aanpassing van het LVB), is nog niet ingevoerd. Toch vliegt de sector al wel volgens deze regels. Het huidige stelsel met grenswaarden bij handhavingspunten blijft uitgangspunt totdat het LVB1 in werking treedt. Wordt een grenswaarde in een handhavingspunt overschreden? Dan zal de ILT geen maatregel opleggen, als blijkt dat de overschrijding kwam door toepassing van de regels uit het NNHS. Dit heet ook wel anticiperend handhaven.
De gelijkwaardigheidscriteria (gwc’s)
De milieugebruiksruimte van de luchthaven Schiphol is gebaseerd op de gelijkwaardigheidscriteria. Concreet leggen de gwc’s grenswaarden vast voor het:
- Maximumaantal woningen binnen contouren
- Maximumaantal inwoners met ernstige geluidshinder
- Maximumaantal inwoners met ernstige slaapverstoring
Deze aantallen mogen binnen de afgebakende gebieden van diverse geluidscontouren rond Schiphol niet worden overschreden. Daarnaast bevatten de gelijkwaardigheidscriteria ook grenswaarden voor externe veiligheid en luchtkwaliteit. Schiphol berekent deze aantallen bij prognose en evaluatie van de gebruiksjaren en toetst deze aan de gwc’s.
Aan de ene kant beschermen de gwc’s omwonenden: zij mogen niet de dupe worden van ongecontroleerde groei van de luchtvaart. Aan de andere kant beschermen de gwc’s de bewegingsruimte van de luchtvaart: de luchtvaart mag bijvoorbeeld niet de dupe worden van onbeperkte woningbouw.
Het naleven van de gwc’s garandeert niet dat de geluidshinder voor individuele omwonenden daalt of gelijk blijft. De gwc’s zijn ‘per saldo’ gedefinieerd. Dit houdt in: een maximumaantal voor het totale gebied binnen de contour. Hierdoor kunnen de geluidsbelasting en effecten daarvan, zoals hinder en slaapverstoring, in een gebied toenemen, als daartegenover staat dat ze in een ander gebied minstens evenveel afnemen.
Regels voor uitstoot
De normen voor uitstoot van luchtverontreinigende stoffen door luchtvaart zeggen alleen iets over de gemiddelde uitstoot per vliegtuigbeweging. De ILT houdt toezicht op deze normen. Voor de totale hoeveelheid uitstoot door luchtvaart is geen wettelijke norm. Deze totale uitstoot wordt veroorzaakt door vliegtuigen in de verschillende vluchtfasen en door grondmaterieel. De uitstoot door luchtvaart draagt bij aan de lokale luchtverontreiniging, waaronder de concentratie van NO₂.
Handhavingsrapportage ILT
De ILT stuurt 2 keer per jaar een handhavingsrapportage naar de minister van Infrastructuur en Waterstaat. Daarin staan de resultaten van het toezicht en de handhaving voor die onderwerpen waarvoor een wettelijke rapportageplicht geldt. Sinds 2019 wordt de handhavingsrapportage voor een heel gebruiksjaar opgenomen in de Staat van Schiphol. Deze Staat van Schiphol bevat de handhavingsrapportage Schiphol over het gebruiksjaar 2021. De tabel geeft een overzicht.
Handhavingsrapportage
| Onderdeel | Voldoet aan de regelgeving? |
|---|---|
| Totale risicogewicht (TRG) | Ja |
| Totaal Volume Geluid (TVG) | Ja |
| Handhavingspunten geluid | In onderzoek |
| Regels voor baangebruik | Ja |
| Baanpreferentieregels | Ja |
| Afwijkende routes en hoogtes nachtvluchten | Ja |
| Slotgebruik starten en landen | Ja |
| Gemiddelde uitstoot luchtverontreinigende stoffen per vliegtuigbeweging | Ja |
